Το καρότο ανήκει στα λαχανικά που τρώγεται το υπόγειο τμήμα τους, όπως συμβαίνει και με το παντζάρι και το σέλινο και κατατάσσεται στα ριζοκονδυλώδη λαχανικά, ενώ ανάλογα με τις απαιτήσεις της καλλιέργειας σε θερμοκρασία ανήκει στα λαχανικά ψυχρής εποχής και είναι ημιανθεκτικό στον παγετό. Όσον αφορά τον τρόπο γονιμοποίησης του κατατάσσεται στα εντομόφιλα φυτά, δηλαδή η επικονίαση επιτυγχάνεται με τα έντομα και με βάση το βάθος ανάπτυξης του ριζικού του συστήματος είναι ενδιάμεσο φυτό, το ριζικό του σύστημα κυμαίνεται από 60 έως 120 cm.
Εδαφοκλιματικές απαιτήσεις
Προσαρμόζεται εύκολα σε οποιοδήποτε κλίμα, αν και προτιμά το εύκρατο. Καλύτερες θερμοκρασίες για την ανάπτυξη του θεωρούνται 15-20 βαθμών Κελσίου. Σε χαμηλές θερμοκρασίες αντέχει αλλά επιβραδύνεται η ανάπτυξη του και σε θερμοκρασίες 0- 2 βαθμών Κελσίου το άμυλο μεταβάλλεται σε σάκχαρα, μια ευχάριστη αλλαγή για το καρότο. Επίσης, η θερμοκρασία επιδρά και στο σχηματισμό της καροτίνης, όπου σχηματίζεται σε θερμοκρασία 15- 20βαθμών Κελσίου , διαφορετικά τα καρότα δεν αποκτούν ζωηρό πορτοκαλί χρώμα. Προτιμά τα βαθιά εδάφη, καλά στραγγισμένα, τα αμμοπηλώδη και τα πλούσια σε οργανική ουσία. Το έδαφος πρέπει να είναι απαλλαγμένο από σβόλους και πέτρες. Το κατάλληλο pH είναι 6- 6,5, ελαφρά όξινη αντίδραση.
Λίπανση
Η βασική λίπανση με τα κύρια στοιχεία άζωτο, φώσφορο και κάλιο, εφαρμόζεται καλά πριν τη σπορά και ενσωματώνονται στο έδαφος.
Σπορά και πολλαπλασιασμός
Το καρότο σπέρνεται κατά τη διάρκεια σχεδόν όλου του χρόνου, σε περιοχές θερμές με ήπιο χειμώνα ενώ σε ψυχρές περιοχές την άνοιξη. Βάθος σποράς καθορίζεται στο 1 cm ή και λιγότερο, ανάλογα με το έδαφος. Η σπορά γίνεται σε γραμμές και ακολουθεί πότισμα και ελαφρά συμπίεση του σπόρου έτσι ώστε να γίνεται καλύτερη επαφή του σπόρου με το έδαφος. Το φύτρωμα γίνεται μέσα σε 8- 10 μέρες.
Καλλιεργητικές περιποιήσεις καρότων
Άρδευση
Ικανοποιητική υγρασία στο έδαφος σε όλη τη διάρκεια της ανάπτυξης του φυτού είναι αναγκαία. Η συχνότητα του ποτίσματος και η ποσότητα του νερού επηρεάζονται από την εποχή καλλιέργειας, από τη κατάσταση του εδάφους και από το στάδιο ανάπτυξης των φυτών.
Αραίωμα φυτών
Στα πρώτα στάδια της ανάπτυξης γίνεται αραίωμα, όπου απομακρύνονται τα πιο αδύναμα και κακοσχηματισμένα φυτά. Έτσι, τα υγιή φυτά έχουν τον αναγκαίο χώρο να αναπτυχθούν καλά. Κατά τη διάρκεια του αραιώματος χρειάζεται μεγάλη προσοχή ώστε με το ξερίζωμα να μην βλάπτονται τα καλά φυτά, πρέπει να πραγματοποιείται πότισμα τη προηγούμενη μέρα για να μην τραυματίζονται οι γειτονικές ρίζες κατά την εκρίζωση και τα φυτά να έχουν μικρή ηλικία ώστε να μην έχουν αναπτύξει πλούσιο ριζικό σύστημα. Με το αραίωμα των φυτών, οι αποστάσεις μεταξύ τους να κυμαίνονται από 5-7 cm.
Απαραίτητα είναι επίσης τα βοτανίσματα και τα σκαλίσματα για τη καταστροφή των ζιζανίων που ανταγωνίζονται έντονα το καρότο. Με το σκάλισμα επιδιώκεται το σπάσιμο της επιφανειακής κρούστας που δημιουργείται με το πότισμα, ο καλύτερος αερισμός και η θέρμανση εδάφους, η διατήρηση της υγρασίας και η καλή ανάπτυξη του φυτού.
Τα σκαλίσματα πρέπει να γίνονται με προσοχή ώστε να μην τραυματίζονται οι ρίζες και να μην καταστρέφεται το υπόγειο μέρος του καρότου. Το πόσο συχνά πρέπει να γίνεται εξαρτάται από το είδος του εδάφους, την εμφάνιση των ζιζανίων κ.α. Συνήθως γίνονται 1-3 σκαλίσματα, σε βάθος που δεν ξεπερνά τα 3-5 cm.
Καταπολέμηση ζιζανίων
Τα ζιζάνια αποτελούν ένα από τα κυριότερα προβλήματα της καλλιέργειας του καρότου. Επιβάλλεται η καταστροφή των ζιζανίων , η οποία γίνεται με σκαλίσματα και βοτανίσματα αλλά και με την εφαρμογή προφυτρωτικών ή μεταφυτρωτικών ζιζανιοκτόνων. Το πιο διαδεδομένο ζιζανιοκτόνο που χρησιμοποιείται στο καρότο είναι το Linuron, βρέξιμη σκόνη η οποία αναμιγνύεται με νερό. Η εφαρμογή του γίνεται προφυτρωτικά αμέσως μετά τη σπορά και ακολουθεί πότισμα και μεταφυτρωτικά όταν το φυτό αποκτήσει 3-4 φύλλα, δηλαδή στο σύνολο γίνονται 2 εφαρμογές.
Επιφανειακή λίπανση
Κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης των φυτών, συμπληρώνεται άζωτο, με σκοπό τη τόνωση και τη μεγαλύτερη ανάπτυξη τους. Όταν φυτέψουμε σπόρους καρότου τον Οκτώβριο, η επιφανειακή λίπανση εφαρμόζεται τον Φεβρουάριο ή Μάρτιο, ανάλογα και με τη κατάσταση των φυτών. Η επιφανειακή λίπανση μπορεί να δοθεί σε δύο δόσεις, η πρώτη εφαρμόζεται τέλος Ιανουαρίου- αρχές Φεβρουαρίου και η δεύτερη τέλος Φεβρουαρίου- αρχές Μαρτίου.
Ο τύπος λιπάσματος που χρησιμοποιείται είναι η ασβεστούχος νιτρική αμμωνία ( 26-0-0), η κρυσταλλική νιτρική αμμωνία ( 33,5-0-0) ή ουρία. Προσοχή: μετά την εφαρμογή του λιπάσματος να ακολουθήσει πότισμα, ώστε να απομακρυνθεί από τα φύλλα για να μην προκληθεί έγκαυμα.
Συγκομιδή
Φρέσκα νωπά καρότα, συγκομίζονται μετά από 3- 6 μήνες και αφού έχουν αποκτήσει διάμετρο 2,5-3,5 cm. Τα φυτά εκριζώνονται με τα χέρια με τράβηγμα από τα φύλλα, αφού προηγηθεί πότισμα.
Ποικιλίες Καρότων
Οι πιο γνωστές ποικιλίες καρότου είναι οι εξής:
- Nantes ( μεσοπρώιμη, ρίζα μέσου μήκους, χρώματος κόκκινο- πορτοκαλί)
- Amsterdam ( πρώιμη, ρίζα μέσου μήκους, χρώματος κόκκινο- πορτοκαλί)
- Tuchon ( μεσοπρώιμη, ρίζα μέσου μήκους, χρώματος κόκκινο- πορτοκαλί)
- Αιγίνης ( μακρόρριζη, με έντονο πορτοκαλί χρώμα)
- Νέας Μαγνησίας ( μακρόρριζη, όψιμης σποράς)
Καρότα ποικιλίας Nantes. Πηγή εικόνας
Καρότα ποικιλίας Amsterdam. Πηγή εικόνας
Στην Ελλάδα, η ποικιλία που καλλιεργείται σε μεγαλύτερο ποσοστό είναι η Nantes.
Ασθένειες και Εχθροί
Οι πιο γνωστές ασθένειες του καρότου είναι:
Σκληρωτινίαση (Sclerotinia sclerotiorum)
Σκληρωτινίαση (Sclerotinia sclerotiorum) σε ρίζες του φυτού. Πηγή εικόνας
Σκληρωτινίαση ( Sclerotinia sclerotiorum), όπου ο μύκητας προκαλεί τη σήψη των ριζών. Για τη πρόληψη συνιστάται η εφαρμογή αμειψισποράς και απομάκρυνση των ασθενών φυτών.
Αλτερναρίωση (Alternaria radicicola)
Αλτερναρίωση (Alternaria radicicola), όπου ο μύκητας προκαλεί σήψη της κεφαλής του ριζοκόνδυλου. Συνιστάται αραιή φύτευση καθώς και προληπτικοί ψεκασμοί με κατάλληλα μυκητοκτόνα.
Βακτηρίωση (Erwinia carotovora)
Το βακτήριο Erwinia carotovora έχει προκαλέσει σήψη των ριζών. Πηγή εικόνας
Βακτηρίωση ( Erwinia carotovora), η προσβολή από το βακτήριο εκδηλώνεται με τη σήψη των ριζών. Προτείνεται η αμειψισπορά, η καταστροφή και απομάκρυνση των προσβεβλημένων ριζών και αποφυγή υπερβολικής υγρασίας. Καταπολεμάται με ψεκασμούς με ειδικά βακτηριοκτόνα.
Οι πιο γνωστοί εχθροί του καρότου είναι:
Μύγα του καρότου (Psila rosae)
Στοά που έχει ανοίξει η μύγα του καρότου. Πηγή εικόνας
Μύγα του καρότου (Psila rosae), οι προνύμφες της ανοίγουν στοές στους ριζοκόνδυλους. Καταπολεμάτε με τη διασπορά και ενσωμάτωση κατάλληλων εντομοκτόνων.
Σιδηροσκώληκες (Agriotes lineatus)
Σιδηροσκώληκες (Agriotes lineatus), προκαλούν όμοιες ζημιές με τη μύγα του καρότου. Η καταπολέμηση είναι παρόμοια με της μύγας, εφαρμόζονται εντομοκτόνα εδάφους.
Νηματώδεις (Heterodera spp.)
Νηματώδεις (Heterodera spp.), προκαλούν παραμορφώσεις στους ριζοκόνδυλους. Το έδαφος που φυτεύονται σπόροι καρότου πρέπει να είναι απαλλαγμένο από νηματώδεις. Σε αντίθετη περίπτωση πρέπει να γίνεται απολύμανση πριν τη σπορά με κατάλληλο απολυμαντικό. Εάν υπάρξει προσβολή κατά τη διάρκεια της καλλιέργειας, τότε καταπολεμάται με νηματοκτόνο. Εναλλακτικός τρόπος αντιμετώπισης είναι η αμειψισπορά με σιτηρά.
Συμβουλές
Για την τελευταία σπορά καρότων του έτους, επιλέξτε μια πρώιμη ποικιλία που αναπτύσσεται γρήγορα και σπείρετε σε γραμμές ανά 15 cm και οι σπόροι να έχουν απόσταση μεταξύ τους 5 cm. Το πλεονέκτημα της σποράς τόσο αργά είναι ότι δεν θα αντιμετωπίσετε πρόβλημα με τη μύγα του καρότου.
Το καρότο περιέχει τη πολύτιμη καροτίνη, χρήσιμη για την όραση και καθαρίζει το αίμα.
Αρθρογράφος
Αυτό είναι το πρώτο άρθρο στο 2019.kalliergo.gr, της Σοφίας Παπάζογλου, Τεχνολόγου Γεωπόνου - M.Sc. “Διαχείριση Περιβάλλοντος’’.
