Φυτά Μπάμιας
Άνθος μπάμιας
Σπόροι Μπάμιας
Περιγραφή
Η μπάμια είναι γενικά ετήσιο φυτό και μοιάζει με το βαμβάκι. Ανήκει στην οικογένεια των Μαλαχιδών με 200 περίπου είδη και το όνομα “Μπάμια” είναι αραβικό. Έχει βαθύ ριζικό σύστημα, το φυτό της είναι ημιξυλώδες, ινώδες και φτάνει σε ύψος 0,5- 2 μέτρα. Τα φύλλα της μοιάζουν με παλάμες, στρογγυλά και μεγάλα, καλύπτονται από τρίχες ενώ τα άνθη της είναι κίτρινα με βάση πορφυρή. Ο σπόρος είναι μικρός, στρογγυλός, σκληρός με χρώμα γκρι- μαύρο. Η άνθηση πραγματοποιείται 35-60 ημέρες μετά τη βλάστηση του σπόρου και σε κάθε βλαστό υπάρχει μόνο ένα άνθος ανοιχτό τη κάθε χρονική στιγμή.
Ευδοκιμεί και καλλιεργείται σχεδόν σε όλη την Ελλάδα αλλά κυρίως στις περιοχές της Εύβοιας, της Λαμίας, των Τρικάλων, Ημαθίας, Πιερίας, Σερρών, Έβρου και Θεσσαλονίκης. Στη χώρα μας ανθίζει από τις αρχές καλοκαιριού μέχρι το φθινόπωρο. Είναι ελαφρά και υγιεινή τροφή για τον άνθρωπο και συνίσταται σε όσους έχουν προβλήματα πέψης. Είναι προσφιλής τροφή του Αραβικού και Αιθιοπικού λαού και τα σπέρματα της μπάμιας καβουρντισμένα και αλευροποιημένα χρησιμοποιούνται για καφέ.
Βαθμός δυσκολίας
Δύσκολο
Εποχή σποράς μπάμιας
Μάρτιος, Απρίλιος, Μάιος
Εποχή μεταφύτευσης μπάμιας
4-6 εβδομάδες μετά τη σπορά
Συμβουλές καλλιέργειας μπάμιας
Σπορά Μπάμιας
Η μπάμια λόγω ότι είναι φυτό των θερμών εποχών, δεν φυτρώνει όταν το έδαφος έχει χαμηλή θερμοκρασία. Η σπορά πρέπει να γίνεται όταν έχει σταθεροποιηθεί η θερμοκρασία εδάφους στους 15 βαθμούς Κελσίου και ανάλογα με τη περιοχή. Ο σπόρος της μπάμιας με τη πάροδο του χρόνου αφυδατώνεται, για αυτό να μη χρησιμοποιείται σπόρος πάνω από 3 χρόνια. Όσο πιο φρέσκος είναι τόσο μεγαλύτερη είναι η φυτρωτική ικανότητα και δύναμη. Πριν τη σπορά, ο χώρος πρέπει να απολυμαίνεται με κατάλληλο μυκητοκτόνο και πάντα σύμφωνα με τις οδηγίες. Ο σπόρος της μπάμιας είναι πολύ σκληρός και για να φυτρώσει γρήγορα και κανονικά πρέπει το έδαφος να είναι υγρό. Για να τον σπείρετε με το χέρι, χρειάζεται προβλάστηση. Για 10 τ.μ. απαιτούνται 25-30 γραμ. σπόρων. Ο σπόρος μπαίνει σε χλιαρό νερό, θερμοκρασίας 30 βαθμών Κελσίου για 24 ώρες. Εάν δεν “σκάσει” αφήστε τον στο νερό για άλλο ένα 24ωρο. Μόλις διαπιστωθεί η προβλάστηση του, πρέπει να φυτεύεται στο υγρό χώμα.
Αποστάσεις σποράς
Φτιάχνουμε αυλάκια που απέχουν μεταξύ τους 40-50 εκ. και μέσα σε αυτά ρίχνουμε 2-3 σπόρους ανά 20-25 εκ. Στη συνέχεια τους σκεπάζουμε σε βάθος 2-3 εκ..
Αραίωμα
Μετά το φύτρωμα και όταν τα φυτά φτάσουν σε ύψος 4-5 εκ. γίνεται αραίωμα, έτσι ώστε να μείνει σε κάθε θέση ένα φυτό πάνω στη γραμμή. Πρέπει να παραμείνει το καλύτερα αναπτυγμένο.
Σκάλισμα
Αμέσως μετά το φύτρωμα, πρέπει να γίνει σκάλισμα όταν φτάσουν σε ύψος 2- 3 εκ. διότι επιδρά σημαντικά στην ανάπτυξη. Ένα σκάλισμα στη μπάμια ισοδυναμεί με ένα πότισμα, γιατί το σκάλισμα καταστρέφει τα ζιζάνια και έτσι τα φυτά αναπτύσσονται καλύτερα. Ανάλογα με τις συνθήκες και την ύπαρξη των ζιζανίων το σκάλισμα επαναλαμβάνεται.
Πότισμα
Είναι φυτό που αντέχει στη ξηρασία και ανάλογα με τη φυσική σύσταση του εδάφους γίνονται 1-2 ποτίσματα ανά 15 ημέρες.
Τι έδαφος χρειάζεται η μπάμια
Η μπάμια καλλιεργείται σε εδάφη ελαφριάς σύστασης κυρίως αμμοπηλώδη, τα οποία πρέπει να οργώνονται καλά το φθινόπωρο για να συγκρατούν το βρόχινο νερό και διατίθεται στα φυτά τον χειμώνα. Τέτοια χωράφια είναι τα κοκκινοχώματα και αυτά πρέπει να προτιμούνται.
Κατάλληλο PH είναι μεταξύ 6,5 και 7.
Η επιφάνεια του εδάφους πρέπει να είναι όσο το δυνατόν ισοπεδωμένη και το έδαφος ψιλοχωματισμένο. Ένα δεύτερο όργωμα πριν τη σπορά είναι απαραίτητο. Σε περίπτωση που το έδαφος μας είναι επικλινές, είναι καλό να γίνονται παρτέρια, όπου υπάρχει η δυνατότητα, για την ομοιόμορφη εκμετάλλευση της υγρασίας από τα φυτά. Για τη καταπολέμηση των ζιζανίων προφυτρωτικά μπορούν να χρησιμοποιηθούν τα: Trifluralin, Treflan και μεταφυτρωτικά το Chlorthal-dimethyl.
Λίπανση μπάμιας
Η ποσότητα και το είδος του λιπάσματος εξαρτώνται από τη γονιμότητα του εδάφους. Για ένα έδαφος μέτριας γονιμότητας μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε σε 10 τ.μ. 150-200 γραμ. νιτρική αμμωνία, 300-350 γραμ. αραιό υπερφωσφορικό και 80-100 γραμ. θειικό κάλιο. Οι ποσότητες του υπερφοσφωρικού και του καλίου μαζί με το 1/3 της νιτρικής αμμωνίας ενσωματώνονται στο έδαφος με το όργωμα πριν τη σπορά. Τα υπόλοιπα 2/3 της νιτρικής αμμωνίας ρίχνονται με δόσεις επιφανειακά, όταν τα φυτά φτάσουν τα 3-4 εκατοστά. Επίσης, μπορεί να χρησιμοποιηθεί και σύνθετος τύπος λιπάσματος, όπως το 11-15-15 σε ποσότητα 300 γραμ. σε 10 τ.μ. καθώς και το 8-8-8 σε ποσότητα 1000 γραμ. Τέλος, η ενσωμάτωση κοπριάς ή κάποιου άλλου οργανικού λιπάσματος μειώνει τη χρήση χημικού λιπάσματος και έχει καλύτερα αποτελέσματα.
Συγκαλλιέργεια μπάμιας
Η μπάμια μπορεί να συνδυαστεί με καρότο, αγγούρι και κουνουπίδι.
Συγκομιδή μπάμιας
Η μπάμια χαρακτηρίζεται ως δύσκολη καλλιέργεια λόγω της συγκομιδής που γίνεται με το χέρι αφού προκαλεί κνησμό και τσούξιμο στα χέρια και στα μάτια. Ο καρπός της μπάμιας μεγαλώνει πολύ γρήγορα και για αυτό η συγκομιδή πρέπει να γίνεται τακτικά ανά 1-2 ημέρες. Η συγκομιδή αρχίζει όταν ο καρπός της μπάμιας φτάσει τα 2-3 εκ. και συνεχίζεται μέχρι να πέσουν τα φύλλα το φθινόπωρο. Ανεξάρτητα από το μήκος, η μπάμια πρέπει να είναι τρυφερή και όχι σποριασμένη.
Ποικιλίες μπάμιας
Μπάμια-Πυλαίας: καλλιεργείται κυρίως στη Μακεδονία. Ο καρπός της είναι πενταγωνικός, λεπτός και μικρός και τα φύλλα φέρουν βαθιές εγκολπώσεις. Προτιμάται από τις μεταποιητικές βιομηχανίες.
Μπάμια-Μπογιατίου: καλλιεργείται κυρίως στη Στερεά Ελλάδα. Ο καρπός της είναι μικρός, πενταγωνικός και καλής ποιότητας. Τα φύλλα της είναι μεγάλα με ελαφριές κολπώσεις.
Μπάμια-Μπ.35: είναι αρκετά διαδεδομένη ποικιλία και ο σπόρος της έχει δείξει καλή φυτρωτική ικανότητα.
Μπάμια-Βελούδο: είναι ποικιλία που δημιουργήθηκε μετά από βελτιωτικές προσπάθειες, πρώιμη και με καλή φυτρωτική ικανότητα των σπόρων.
Μπάμια-Κιλκισίου: ο καρπός έχει βαθύ πράσινο χρώμα, σαρκώδης και μικρός.
Μπάμια-Λασιθίου: καλλιεργείται κατά κόρον στη Κρήτη. Ο καρπός της είναι μικρού έως μετρίου μεγέθους και καλής ποιότητας.
Μπάμια-Λεβαδιάς: ποικιλία τοπικού ενδιαφέροντος.
Ασθένειες και εχθροί μπάμιας
Αδρομυκώσεις
Επιστημονική ονομασία: Fusarium, Vertcillium
Τύπος προσβολής: Ασθένεια
Εμφάνιση Συμπτωμάτων: Προσβολή στα φύλλα
Πληροφορίες: Είναι μύκητας εδάφους.
Συμπτώματα: Τα φύλλα συστρέφονται προς τα μέσα και το φυτό εμφανίζεται καχεκτικό.
Παθογόνο-Συνθήκες ανάπτυξης: Ο μύκητας υπάρχει στο έδαφος και αναπτύσσεται σε συνθήκες υπερβολικής υγρασίας. Η ευνοϊκή θερμοκρασία για την ανάπτυξη του παθογόνου είναι οι 21 βαθμοί Κελσίου , άρα από την άνοιξη μέχρι και το φθινόπωρο.
Αντιμετώπιση: Πρώτα και κύρια αποφεύγουμε την υπερβολική υγρασία στο χώμα. Στη συνέχεια απομακρύνουμε τυχόν προσβεβλημένα φυτά και τα καταστρέφουμε. Εάν μπορείτε να εφαρμόσετε 3ετή-4 ετή αμειψισπορά στον κήπο σας, μειώνει πολύ τις πιθανότητες για εμφάνιση της ασθένειας.
Αφίδες
Επιστημονική ονομασία: Myzus persicae
Τύπος προσβολής: Εχθρός
Εμφάνιση Συμπτωμάτων: Προσβολή στα φύλλα
Πληροφορίες: Μικρά έντομα πράσινου χρώματος που αναπτύσσονται πάνω στα φύλλα και στις κορυφές του φυτού.
Συμπτώματα: Τα φύλλα παραμορφώνονται και κολλάνε στα σημεία προσβολής.
Παθογόνο-Συνθήκες ανάπτυξης: Προσοχή στην υπερβολική αζωτούχα λίπανση διότι έχει σαν αποτέλεσμα την έντονη ανάπτυξη της βλάστησης και κατά συνέπεια μεγαλύτερη πιθανότητα προσβολής.
Αντιμετώπιση: Φροντίζουμε για την καλή ανάπτυξη των φυτών (λίπανση και άρδευση), απομάκρυνση προσβεβλημένων φύλλων, ψεκασμός με κατάλληλα σαπούνια και χρησιμοποιούμε τη πασχαλίτσα (βιολογική αντιμετώπιση) που είναι φυσικός εχθρός της αφίδας.
Γρυλλοτάλπα ή Κρεμμυδοφάγος ή Κολοκυθοκόφτης ή Πρασάγγουρας ή Λακότι (Κεντρική Μακεδονία) ή Περτσίκουρας (Ανατολική Κρήτη)
Επιστημονική ονομασία: Gryllotalpa gryllotalpa
Τύπος προσβολής: Εχθρός
Εμφάνιση Συμπτωμάτων: Προσβολή στη ρίζα
Πληροφορίες: Ζει στο έδαφος και τρέφεται με το υπόγειο τμήμα του φυτού αλλά και με σκουλήκια και άλλα έντομα.
Συμπτώματα: Χαρακτηριστικές υπόγειες στοές και καταστραμμένες ρίζες.
Αντιμετώπιση: Πολλά σκαλίσματα και όργωμα, τσίγκινα κουτάκια (αναψυκτικού) με νερό μέχρι τη μέση, λίγα εκατοστά κάτω από την επιφάνεια του εδάφους και τα τοποθετούμε σε άκρες και γωνίες. Επίσης, πετρέλαιο και ναφθαλίνη, δεν αντέχει ούτε τη μια μυρωδιά, ούτε την άλλη.
Μηλολόνθη
Επιστημονική ονομασία: Melolontha melolontha
Τύπος προσβολής: Εχθρός
Εμφάνιση Συμπτωμάτων: Προσβολή στη ρίζα, Προσβολή στα φύλλα.
Πληροφορίες: Γίνεται ορατό την άνοιξη και εναποθέτει τα αυγά του σε ομάδες κάτω από την επιφάνεια τους εδάφους. Το βράδυ συγκεντρώνονται μαζικά στα φύλλα.
Συμπτώματα: Κατεστραμμένο φύλλωμα και φαγωμένες ρίζες.
Αντιμετώπιση: Όμοια με τον κρεμμυδοφάγο.
Νηματώδεις
Επιστημονική ονομασία: Heterodera sp.
Τύπος προσβολής: Εχθρός
Εμφάνιση Συμπτωμάτων: Προσβολή στη ρίζα.
Πληροφορίες: Προσβάλει ξυλώδη φυτά, το καλαμπόκι, τη σόγια και κάποια δημητριακά.
Συμπτώματα: Προκαλούν εξογκώματα και παραμορφώσεις στις ρίζες.
Αντιμετώπιση: Εμπλουτίζουμε το χώμα με οργανική ουσία, καλό όργωμα για να εκτεθούν οι νηματώδεις στην επιφάνεια και απολύμανση των εργαλείων.
Σεπτόρια
Επιστημονική ονομασία: Septoria petroselini
Τύπος προσβολής: Ασθένεια
Εμφάνιση Συμπτωμάτων: Προσβολή στα φύλλα
Συμπτώματα: Αρχικά εμφανίζονται στα φύλλα χλωρωτικές κηλίδες, οι οποίες γίνονται καστανές και νεκρώνονται. Στο κέντρο των νεκρωτικών κηλίδων εμφανίζονται μαύρα στίγματα.
Αντιμετώπιση: Αφαιρούμε τα προσβεβλημένα φύλλα, τα καταστρέφουμε και ψεκάζουμε με χαλκούχα σκευάσματα.
Τετράνυχος
Επιστημονική ονομασία: Tetranychus urticae
Τύπος προσβολής: Έντομο/ Ακάρεο
Εμφάνιση Συμπτωμάτων: Προσβολή στα φύλλα
Πληροφορίες: Βρίσκεται στο έδαφος και ο πληθυσμός του αυξάνεται κατά πολύ όταν ανεβαίνει η θερμοκρασία.
Συμπτώματα: Τα φύλλα κιτρινίζουν και τελικά ξηραίνονται. Πάνω τους διακρίνονται κίτρινες ή κόκκινες κηλίδες.
Αντιμετώπιση: Καταβρέχουμε τα φυτά με πίεση ώστε να μειώσουμε τον πληθυσμό, ψεκάζουμε με εντομοκτόνο σαπούνι και μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τη πασχαλίτσα σαν φυσικό εχθρό. Επίσης, η συγκαλλιέργεια με άνηθο ίσως να μειώσει τη προσβολή.
Ωίδιο
Επιστημονική ονομασία: Erysiphe polygoni
Τύπος προσβολής: Ασθένεια
Εμφάνιση Συμπτωμάτων: Προσβολή στα φύλλα
Συμπτώματα: Λευκή εξάνθηση στη πάνω επιφάνεια των φύλλων.
Αντιμετώπιση: Απομακρύνουμε τα προσβεβλημένα φύλλα και ψεκάζουμε με θειούχα σκευάσματα.
Ένα ακόμη άρθρο της Σοφίας Παπάζογλου για το 2019.kalliergo.gr
Τεχνολόγος Γεωπόνος MSc "Διαχείριση Περιβάλλοντος"
