Πότισμα απευθείας στη ρίζα

Σα να το βλέπω...
Να είσαι καλά!

fanish1 έγραψε: Τελικά θα μας κάνεις να πηγαίνουμε να κόβουμε σωλήνες Ηλία. Μπράβο πάντως γιατί κατάφερες να Αποδείξεις ότι όλα γίνονταΙ με προσπάθεια και επιμονή!!

γεια σου ηλια
συγχαρητηρια για τον ωραιο μπαξε
γραφω για να σου υπενθυμισω το αερωμενο γαλα
το καλοκαιρι ηρθε και τα φυτα σου θα χρειαστουν βιταμινες + ηλιακο
απο τα αμπελια μου βλεπω οτι ο καρπος θελει ασβεστιο για να μεγαλωσει
σημερα θα ραντισω με αυτο
οσο για το νερο μην αγχωνεσε
εαν δεν εμφανισει ραγισματα στο χωμα τοτε εχεις περιθωριο για ποτισμα
αυτα και περιμενουμε επομενα νεα

Τρόποι ποτίσματος καλλιεργειών (καί όχι μόνον) καί χειρισμός τού νερού γιά εξοικονόμησι. (γιά μή επαγγελματίες καλλιεργητές)
Ιούνιος 2015.

Ο αγαπητός ο Ηλίας, διαχειριστής τού χώρου τούτου, ήνοιξε τό σχετικό θέμα μέ άρθρο του "Βαθύ πότισμα, πότισμα στη ρίζα με σωλήνα στο έδαφος" προκαλώντας τήν συζήτησι.
Οι αποκριτές, ο καθένας από τήν δική του πλευρά, ό,τι θεωρεί σημαντικότερο, ή μπορεί νά σχολιάση. Κάτι σάν σύνοψις, από τά φαιδρότερα πρός τό ουσιαστικότερα.
- Τό ωραίο φύλλο διαπιστώνει έλλειψι design. Θά τό ήθελαν όμορφο καί καθαρό, όπως τό δικό τους τό αυτοκίνητο, γιά τό οποίο ποτέ δέν ενδιαφέρονται άν έχη λάδια ή νερό!
- Άλλοι, μετρώντας ίσως τήν δροσιά τού άλλου φύλλου (gender), λένε γιατί νά μή τό κάνομε ‘μπάνιο’ όλο τό φυτό; παρά μόνο τήν ρίζα; ... σαμπουάν θά ευρίσκαμε, μά, ... άν κάνης μπάνιο τό φυτό τό καλοκαίρι... χαιρέτα το! (γιά νά μή προχωρήσω σέ ανάλογα καί αντίστοιχα...)
- Οι πιό πρακτικοί, στήν τσέπη καί τό περιβάλλον, λένε: ...σιγά μή βάλουμε καί σωλήνες Πετσετάκη! Χαθήκανε τά μπουκάλια νερού; ..τά κόβομε στόν πάτο, τό γεμίζομε χαλίκια, (νά μή πετσικάρη) καί τό χώνομε μέσα μέ τό στόμιο... , ή, νά τεμαχίσωμε ένα κομμάτι από φαρδύ λάστιχο αγροτικής αρδεύσεως, (Φ30; Φ50; ;, πάμφθηνο καί τήν ίδια δουλειά κάνει... Καί δέν έχουν άδικο!
- Καί ο γράφων; ..
. καί εκείνος μέ τήν σειρά του νά συμπληρώση από όποια πλευρά κρίνει απαραίτητο, γιά μιά πιό ολοκληρωμένη εικόνα τού θέματος. Καί, επ’ ευκαιρία νά πάη ακόμη πιό πέρα από τό βαθύτερο πότισμα τών κηπευτικών, ... στά δένδρα, στήν γή καί στά λοιπά όντα.

Τό νερό, γενικά, είναι απαραίτητο γιά τά φυτά, όπως καί γιά τά ζώα. Ανάλογα τού είδους, τής προσαρμογής καί τής εντάσεως, τού προσανατολισμού γιά τήν (ανα-)παραγωγή - εκμετάλλευσι – δραστηριότητα. Έτσι, οι απαιτήσεις μπορεί νά κυμαίνονται από τά πιό υδροχαρή – υδρόφιλα, έως καί εκείνα πού αρκούνται στήν ατμοσφαιρική υγρασία ως τήν μόνη πηγή νερού.
Ναί, καί μή σάς φαίνεται περίεργο τούτο τό τελευταίο.
Οι ‘επιστήμονες’ κάπου ανέφεραν ένα είδος λαγού στήν Αυστραλία πού αντί γιά νερό μαζεύει τήν ατμοσφαιρική υγρασία στό συκώτι του καί ζεί μέ αυτό. Διερωτώμαι, μόνον εκεί επρόσεξαν τούτο; (προφανώς επειδή εκεί δέν υπήρχε νερό).
Στήν χώρα μας, δέν υπάρχουν λαγοί χιλιόμετρα μακρυά από κάθε πηγή νερού; Πως ζούν όλο τό καλοκαίρι εκεί;
Δέν τούς έχει τύχει ποτέ νά συναντήσουν αγριεμένες αίγες, ξεκομένες γιά κάποιον λόγο από τό κοπάδι καί ‘φωλιασμένες’ ψηλά στό `ριζόβραχο, νά ζήσουν εκεί ολόκληρο τό καλοκαίρι χωρίς νερό;
Καί καλά, ... δέν έχετε δεί ζώα νά ζούν τό καλοκαίρι χωρίς νερό, μή τε έχετε ειδωμένα φυτά – δένδρα νά φυτρώνουν καί νά μεγαλώνουν δένδρα πάνω στήν βάσι τού θόλου μοναστηριών, ή σέ μεμονομένες πέτρες – βράχους όσον ένα δωμάτιο μέ μόνο υπόστρωμα 2-3 δάχτυλα τά βρύα, (εν-βρύα!)... Θά έπρεπε τού’λάχιστον νά έχετε προσέξει κάποια φυτά – πόες – βότανα (όπως καί τό φασκόμηλο) πού φύονται σέ κάθετους σχεδόν βράχους, ή ακόμη καί στήν εσοχή τους, μέσα σέ σχισμές, ή ανάμεσα στίς παράλληλες πλάκες τους. Σέ κάποιες περιπτώσεις μάλιστα τό νερό πού θά τά δρόσιζε μόνο μέ τό ανεμόβρεχο θά μπορούσε νά τά φθάση. (νά σημειώσω ότι οι παλιότεροι γιά τήν χρήσι πολλών βοτάνων κατέφευγαν σέ τέτοιες περιπτώσεις).
Καί μήν έχετε αντίρρησι γιά τήν ζωτικότητά τους. Άν σκοτώσετε τήν αίγα πού ζεί ένα καλοκαίρι εκεί, θά είναι πιό παχιά από τήν αντίστοιχη στό κοπάδι. Καί οι πόες – φρύγανα, στήν εποχή τους θά είναι ζωντανά καί στιλπνά σάν τήν 18χρονη κοπέλα. Τό πρόβλημα είναι ότι δέν μπορείτε νά πάτε πολύ πιό πέρα απ’ αυτό, σέ έκτασι καί έντασι γιά τήν μαζικώτερη καλλιέργεια. Ακόμη καί άν δώσετε συμπληρωματικά καρπό στή αίγα, ή άν λιπάρατε τά βότανα (τίνι τρόπω δέν ξέρω), κάτω απ’ αυτές τίς συνθήκες, τούτο θά εσήμαινε καί τόν θάνατό τους.

Ανέφερα τά ανωτέρω γιά νά καταλάβετε δύο βασικά πράγματα, πέραν τών όσων θεωρείτε αυτονόητα. Τό στοιχείο τού αέρα, ως υπερέχον εκεί καί τό οποίο εκμεταλλέυονται οι οργανισμοί σέ τέτοιες καταστάσεις . Τό άλλο, νά συνειδητοποιήσετε ότι κάθε προσπάθεια εντάσεως τής παραγωγής, ‘αρμέγματος’, μέ συμπληρωματική διατροφή, πυκνότερη καλλιέργεια, ανταγωνιστική βλάστησι, θά πρέπη νά εξισορροπείται καί μέ τήν αντίστοιχη διάθεσι νερού. Τό πού ευρίσκονται τά όρια κάθε φορά, θά τό εύρετε μόνοι σας, παρατηρώντας τήν φύσι καί τίς ανάλογες δραστηριότητες τών γύρω σας.

Αναφορικά μέ τίς απαιτήσεις καί διαθέσιμους πόρους σέ μιά ορθολογιστικη βάσι:

Άν τό νερό ήταν ελεύθερο, έν αφθονία αγαθό, στόν τόπο καί στό χρόνο πού τό θέλαμε δέν θά εγενάτο κάποιο πρόβλημα. Τό μείζον πρόβλημα γεννάται από τίς διακυμάνσεις στό ισοζύγιο διαθεσίμων – απαιτουμένων, όχι τόσον εποχιακά, όσον από τίς διαχρονικές του μετατοπίσεις. Βασικοί παράγοντες: η φύσις καί ο άνθρωπος. Η φύσις πιό τυχαία, αλλά καί σέ κάποια όρια. Ο άνθρωπος: πιό προσδιριστκά αλλά καί ως νά μήν υπάρχουν όρια.
Η φύσις, εκτός τών εποχών, έχει καί πολύ μεγαλύτερους κύκλους. Άλλοτε μέ επάρκεια ως αφθονία βροχών καί άλλοτε μέ αναβροχιά ως καί τήν λειψυδρία. Γιά δικούς της λόγους, πού εμείς αδυνατούμε νά κατανοήσομε καί αγανακτούμε διότι δέν μάς βολεύουν. Δέν βρέχει, ... θρέφει, ... έλεγαν οι παλιοί.
Στούς σημερινούς καιρούς: Βρέχει καί μάς δημιουργεί πρόβλημα; .... Δέν βρέχει; ή, δέν μάς αρκεί; ... νά επέμβουμε, λένε οι σημερινοί... καί ψάχνουν γιά ένα ‘πρόγραμμα βελτιώσεως – αξιοποιήσεως’ (= εκμεταλλεύσεως) τών αποθεμάτων. Ακόμη καί σέ πιό ακραίες περιπτώσεις επιθυμητής, ή ανεπιθύμητης βροχής, ο άνθρωπος επεμβαίνει καί στήν ατμόσφαιρα μέ ψεκασμούς, (π.χ. σέ Ολυμπιακές φιέστες, ή σέ πολύ μεγάλες ιδιωτικές καλλιέργειες, όπου δέν `ρισκάρουν τίποτα!). Βέβαια, στήν τελευταιές περιπτώσεις, τό μεγαλύτερο κόστος μπορεί νά είναι μιά ενδεχομένη ανισορροπία πού δέν γνωρίζομε.
«... Το νερό είναι από τη φύση του είναι ένα πολύτιμο αγαθό και πρέπει να γίνεται κάθε δυνατή προσπάθεια ώστε να μην υπάρχει σπατάλη όταν χρησιμοποιείται στις καλλιέργειες. Το νερό πρέπει να το σεβόμαστε και να μην το σπαταλούμε. Ειδικά εμείς οι ερασιτέχνες καλλιεργητές. πρέπει να είμαστε πολύ ευαισθητοποιημένοι στις σωστές πρακτικές χρήσης και οικονομίας του νερού....», τονίζει ο αγαπητός ο Ηλίας, βλέποντας μόνον από τήν πλευρά τής καταναλώσεως γιά τίς καλλιέργειες, πού είναι καί τό θέμα μας.
Καί ο γράφων περισσότερον:

- Γιά τούς ‘ερασιτέχνες’ καί τούς ‘αστικοποιημένους’ καταναλωτές: Είθε νά μή φθάσετε νά ζήσετε στό πετσί σας τόν εφιάλτη τής λειψυδρίας πού έζησε τό μεγαλύτερο μέρος τής υπαίθρου στήν ανομβρία 88-93 (μέ εξαίρεσι τό ’91). Μετά, όπου ευρίσκετε γάργαρο νερό θά σκύβετε νά πιείτε, θά σηκώνεσθε καί θά κάνετε τό σταυρό σας! (τήν εμπειρία δέν τήν ζής απλώς, αλλά καί τήν υφίστασαι).
- Γιά τούς επαγγελματίες, ... δέν θά είπω τίποτα. Εκείνοι, στό πλαίσιο πού έχουν εγκλωβισθή, βλέπουν μόνον τήν επιβίωσί τους.
- Γιά τό Κράτος, καί εκεί όπου τό κάθε κράτος (= δύναμις επιβολής) παραγκωνίζει τήν σύνεσι, θά έλεγα νά σταματήση τήν παρανοϊκότητα τής ενθαρρύνσεως – επιδοτήσεως υδρόφιλων – υδροβόρων καλλιεργειών, κατά τά υιοθετημένα πρότυπα παραγωγής καί καλλιέργειας τών βορείων χωρών. Νά κινηθή πρός τήν αντίθετη κατεύθυνσι, προσαρμοσμένα στά δικά του δεδομένα καί στό συγκριτικό πλεονέκτημα πού διαθέτει. Άν θέλη τού’λάχιστον νά είναι συνεπές μέ τίς μεγαλόστομες δικηρύξεις του.

Η ανομβρία τής φύσεως (καί η εκ τούτου λειψυδρία), ως κυκλικό φυσικό φαινόμενο, θά επαναλαμβάνεται κατά καιρούς. Όσον πιό αργά, ... τόσον πιό δραστικά. Αλλά καί ό,τι βροχερό επανέρχεται μετά από μιά τέτοια κατάστασι, δέν γνωρίζεις άν σημαίνη ‘αποκατάστασι’, ή, ...απλώς ανάπαυλα στήν ‘προπόνησι’ γιά τό χειρότερο.
Η φύσις, ως τόσον, έχει τά όριά της. Ο άνθρωπος στήν βουλημία του δέν έχει όρια. Τό ενδεχόμενο παραχωρήσεως τών υδατικών πόρων σέ ιδιωτική εκμετάλλευσι καί `ρύθμισι, εν μέσω οικονομικής ανέχειας – δουλείας καί μέ τό ενδεχόμενο φυσικής ανεπάρκειας, θά είναι χειρότερο από τόν χρηματικό σταγγαλισμό. Τίς προβαλλόμενες επιχειρηματολογίες, προσωπικά, τίς θεωρώ υποκρισία αισχίστου είδους. Δέν ξέρω άν φθάσωμε καί ως εκεί, αλλά, καλύτερα νά προσανατολισθείτε. Σέ ανάλογες τέτοιες κατάστασεις πολλών χωρών, η ιδιωτική εκμετάλλευσις έφθανε μέχρις καί τό δικαίωμα νά απαγορεύη τήν συλλογή τού βρόχινου νερού!

Ως πρός τόν καιρό καί τό ποσόν τού ποτίσματος τής καλώς νοουμένης ήπιας καλλιέργειας:

Θά διακρίνω ανάμεσα στί δύο πιό ακαραίες περιπτώσεις: τών εποχιακών φυτών καί τών μακροβιότερων δένδρων.
- Τά μεγάλα, ανεπτυγμένα δένδρα, π.χ. οι ελιές, έχουν τήν δυνατότητα νά αποταμιεύουν τίς δυνάμεις τους πολύν καιρό πρίν τά διαθέσουν τήν καρποφορία τους. Δέν έχει έννοια νά ποτίσης ελιές τόν Αύγουστο, παρά μόνον σέ εσχάτη ανάγκη. Άν είναι νά τίς ποτίσης πότισέ τες καλύτερα τόν Φλεβάρη – Μάρτη καί τό δένδρο θά κανονίση τήν πορεία του.
Τό αμπέλι, επίσης, δέν τό ποτίζης μετά τό γυάλισμα τής `ράγας, τό πολύ ως τίς αρχές Ιουλίου. Νά τό ‘πούμε καί ανάποδα. Όταν ‘θρέφη’ (τόν καρπό), ... νά μή ‘βρέχη’! Αλλά καί όταν αρχίζη νά ‘θρέφη’, νά έχη αποθέματα δυναμικότητας.
- Τά εποχιακά φυτά, τά κηπευτικά, έχουν περιωρισμένες αποταμιευτικές δυνατότητες γιά τήν χρονική κατανομή τους καί διάθεσι. Έτσι, αυτά θέλουν μιά ‘υδατική’ συντήρησι, πιό τακτική, χωρίς μεγάλες διακυμάνσεις καί υπερβολές.
Στό ενδιάμεσο, σέ αυτήν τήν λογική καί ανάλογα τό είδος οι λοιπές καλλιέργειες. Καί μέ δεδομένο πάντοτε ότι η μεγαλυτέρα εξάντλησις πού δημιουργείται στό φυτό, είναι στήν προσπάθειά του νά βγάλη πέρα τόν καρπό του.

Ως πρός τόν τρόπο ποτίσματος εδάφους καί φυτών:
(... εκτός από εκείνον τής φυσικής βροχής πού παραμένει αναντικατάστατος)..,

Όσον μεγαλύτερο καί μακρόβιο είναι τό δένδρο, τόσον τό (επιφανειακό) πότισμα θά πρέπη νά γίνεται πιό κοντά πρός τό τέλος τής βροχερής περιόδου, γιά τήν αποταμίευσι αποθεμάτων στά βαθύτερα στρώματα καί τήν αποφυγή επιφανειακής βλαστήσεως καί άλλων δυσμενών παραγόντων σέ θερμότερη εποχή. Όσον πηγαίνετε πιό αργά, καλύτερα νά αποτραβιέσθε καί πιό μακρυά από τήν `ρίζα του, μέ μικρότερη παροχή καί εστίασι, αλλά καί μεγαλύτερη ποσότητα - διάρκεια ώστε νά απορροφάται άμεσα από τό έδαφος σέ βάθος χωρίς νά δημιουργείτε προβήματα κάστας στήν επιφάνεια. Η δροσιά, τελικά, νά έρχεται από κάτω πρός τά ‘πάνω.
Όσον πάμε σέ φυτά (εποχιακές καλλιέργειες) πού έχουν ανάγκη από τακτικό πότισμα:

Η καλύτερη, παραδοσιακή τεχνική, είναι μέ αυλάκι.
Ανάλογα τό μέγεθος καί πιό μακρυά από τήν ρίζα του, ανάμεσα στίς σειρές, ή σέ κύκλο γύρω απ’ αυτό. Τά κηπευτικά καί άλλα οπωροφόρα δένδρα, τό θέλουν τό δροσερό έδαφος. Όμως: η επιφανειακή υγρασία, κοντά –κάτω από τό φυτό, σέ συνδυασμό μέ θερμές καταστάσεις , ώρας, ή εδάφους, ευνοεί τήν ανάπτυξι μυκήτων μέ πιθανότατο ενδεχόμενο τήν προσβολή τους καί, γενικά, πρέπει νά αποφεύγεται. Ισοδύναμα, θά πρέπη νά αποφεύγεται καί τό φρεζάρισμα ευαίσθητων στήν υγρασία καλλιεργειών, (π.χ. αμπέλι), σέ θερμές καταστάσεις, πρίν άν στεγνώση σέ ικανό βάθος. Όσον γίνεται, νά μή φέρνη επάνω η φρέζα μεγάλη υγρασία. Άλλως, καί υγρασία εξαντλείς, καί ζημιά προκαλείς στό φύλλωμα. Ο ξηρός - δροσερός καιρός καί ο αέρας περιορίζουν τό πρόβλημα. Τό παράχωμα τών αυλακιών αμέσως μετά τό πότισμα, εξαλείφει σχεδόν τήν εδαφική εξάτμισι, περιόρίζει στό ελάχιστο τίς προσβολές, όσον από τήν άλλη μεριά αυξάνει τόν κόπο χώσε- ξέχωσε κάθε φορά. Ο τρόπος αυτός, ο πιό κλασσικός, απαιτεί χρόνο επιστασίας καί μεγάλη ποσότητα νερού, (τήν 2η μετά τήν τεχνητή βροχή).

Πότισμα μέ τεχνητή βροχή:
Ο πιό σπάταλος καί ενεργοβόρος τρόπος. Αφορά, βασικά, τίς μεγάλες επαγγελματικές καλλιέργειες. Είναι τό μεγάλο ‘κανόνι’ γιά τήν εκτατική άρδευσι, τό οποίο διατίθεται από πολλούς, μέ κάποια αίσθησι αποτελεσματικής ισχύος, γιά τό πότισμα κάθε καλλιέργειας, ακόμη καί γιά τίς ελιές! Δέν θά ασχοληθώιδαίτερα μέ τούτο.

Πότισμα μέ σταγονίδια, (στάγδην άρδευσις):
Θά τό χαρακτηρίζαμε ως τό πιό ‘αυτοματοποιημένο’ – ‘επικεντρωμένο’ σύστημα. Οικονομικό μέν, αλλά καί μέ όλα τά μειονεκτήματα τού ‘αυτοματισμού’. Τό βασικώτερο, όμως, μειονέκτημά του είναι ο κίνδυνος πού εγκυμονεί σέ ακατάλληλη ώρα (π.χ. σέ θερμές ώρες), νά σχηματίση πορί στό άνω έδαφος, νά φέρη συστατικά από κάτω πρός τήν επιφάνεια καί νά υποβαθμίση τό έδαφος καί τήν επιδιωκόμενη καρποφορία. Δέν είναι λίγοι οι επαγγελματίες οι οποίοι από απροσεξία τους, ή από ατυχή συγκυρία, έχουν ζημιώση σημαντικά τήν παραγωγή τους σέ τέτοιες περιπτώσεις. Η στάγδην άρδευσις είναι μέν πολύ εντοπισμένη, αλλά από τήν άλλη μεριά καί μέ κάποια αβεβαιότητα ως πρός τήν επιθυμητή γιά κάλυψι έκτασι καί τήν απαιτουμένη γιά τούτο ποσότητα. Έτσι, προκειμένου νά ‘ποτισθή καλά’, πολλάκις καταντάει στό λήμνασμα καί ο μόνος πρακτικά λόγος πού μπορούμε νά επικαλούμεθα είναι η ευκολία καί όχι η οικονομία τού νερού.
Ανάμεσα στήν τεχνητή βροχή καί τά σταγονίδια υπάρχει καί ο τοπικός ψεκασμός – πότισμα γιά τήν πιό ομοιόμορφη κάλυψι ευρύτερης επιφάνειας.
Ακόμη καί στή στάγδην άρδευσι, τό παρατεταμένο τής υγρασίας εξανεμίζει τό όφελος από τό περιωρισμένο σέ έκτασι γιά τήν προσβολή από τούς μύκητες.
Μιά πιό αποτελεσματική, τού’λάχιστον ως πρός τίς παρενέργειες, ή μειονεκτήματα τής στάγδην αρδεύσεως, είναι νά γίνεται τούτη υπόγεια, μέ χωμένα τά λάστιχα. Επειδή, εδώ, ξεφεύγει πολύ η δυνατότητα ελέγχου καί συντηρήσεως τού συστήματος, τούτο εφαρμόζεται σέ πολύ λίγες περιπτώσεις καί κατά κανόνα όχι σέ εποχιακές. Θά πρέπη νά τό ’χει πολύ μεράκι καί υπομονή γιά νά κάνη κάποιος τούτο. Διαβάζω ανωτέρω ότι κυκλοφορούν σήμερα τέτοια συστήματα αρδεύσεως. Δέν τά έχω υπ’ όψιν μου γιά νά τά σχολιάσω. Στήν εφαρμογή μού αρκεί νά χώσω βαθειά τά λάστιχα - σταγονίδια.

Πότισμα ‘μέ τό λάστιχο’, ιδιαίτερα:
Αφορά βασικά πολύ περιωρισμένες ‘καλλιέργειες’, ή κατά περίπτωσι καταστάσεις. Καθώς μεγαλώνει η πρός άρδευσι έκτασι, τό λάστιχο γίνεται δύσχρηστο καί ο χρόνος σημαντικός.

Τοπικό πότισμα μέ ‘χωνί’ γιά βαθύτερα, ( όπως προβάλλεται από τόν αγαπητό τόν Ηλία):
Βάζεις γιά ‘χωνί’ ένα κομμάτι λάστιχο, (συνήθως από υπόλοιπα), ή ένα μπουκάλι νερού ανάποδα, (μέ κομμένο τόν πάτο), βαθειά 1-2 σπιθαμές, ανάλογα τήν περίπτωσι, καί μέ τό λάστιχο ή τό κανάτι ποτίζεις εκεί μέσα, νά πάη βαθύτερα τό νερό καί νά μήν έχεις απώλειες, ή αρνητικά στήν εξάτμισί του, μή τε επιπόλαια ζιζάνια..
Άν στά σταγονίδια, βλέποντας τήν επιφάνεια, έχης κάποιες αμφιβολίες γιά τό πόσον ομοιόμορφα γύρω από τήν `ρίζα του έχει ποτισθή τό φυτό, εδώ, στά ‘χωνιά, δέν βλέπεις τίποτα! Μπορεί νά ευνοηθή μονόπλευρα ο `ριζικός του χώρος. Στά πιό βαθύρριζα δέν έχει καί πολλή μεγάλη σημασία, διότι στά βαθύτερα απλώνει η υγρασία. Στά αβαθή φυτά μπορεί νά συνιστά κάποιο πρόβλημα, όχι διότι δέν ποτίζεται, αλλά διότι τό απότιστο θά παραμείνη ανεκμετάλλευτο από τίς `ριζες. Άν τραβήξης πιό έξω τό ‘χωνί’, κινδυνεύεις νά χάσης τό πλεονέκτημα τής μή εξατμίσεως. Παραχώνοντά το λίγο μετριάζεις τό πρόβλημα.
Τό πότισμα, βαθύτερα, μέ τό ‘χωνί’, προτιμάται σέ περιωρισμένες καλλιέργειες φυτών – δένδρων, σέ περιωρισμένο αριθμό καί κυρίως όπου καί όποτε υπάρχει σοβαρό πρόβλημα ελλείψεως νερού, όπως γιά παράδειγμα στά νησιά. Σέ πολύ ακραίες περιπτώσεις στενότητος εφαρμόζεται στά εποχιακά φυτά, σέ κηπευτικά. Η πιό συνήθης εφαρμογή του αφορά στά νεαρά (μετα-)φυτευόμενα φυτά, (δενδράκια, κλήματα, κ.λ.π.), γιά τά 2-3 πρώτα τους χρόνια, μέχρις νά `ριζώσουν καλά. Η αποτελεσματικότης του, (κυρίως στά πιό βαθύρριζα), θά είναι ανάλογη τής απορροφητικότητος τού εδάφους. Σέ βαρύτερα, συνεκτικά, αργιλώδη εδάφη, ό,τι καί νά κάνης γιά τήν οικονομία, θά πρέπη νά τό σκαλίσης επιφανειακά, ώστε νά περιορίσης τήν εδαφική εξάτμισι.
Τό σύστημα αυτό σού εξασφαλίζει μέν πιό αραιά ποτίσματα, αλλά θέλει καί χρόνο. Καί γιά τήν εγκατάστασι καί γιά τό πότισμα. Δέν τίθεται θέμα συντηρήσεως τού στοιχειώδους ‘εξοπλισμού’, ή τής ‘εγκαταστάσεως’. Τό πιό πρακτικό ‘πρόβλημα’ είναι μάλλον τό εμπόδιο στό σκάλισμα γιά τά εποχιακά ζιζάνια. Ως τόσον, η τεχνική αυτή είναι καί παραμένει ως η πλέον οικονομική (από πλευράς νερού) λύσις. Μιά λύσις εσχάτης ανάγκης, πού καλόν είναι νά τήν δοκιμάσετε πολύ πρίν άν φθάσετε νά πιάσετε τά εξαπτέρυγα.


Επανέρχομαι στό γενικώτερο θέμα τής υδατικής συντηρήσεως τών φυτών καί εν αναφορά μέ τήν οικονομία τών πόρων.

Θεωρώ τό θέμα τής λελογισμένης χρήσεως τών υδατίνων πόρων πολύ σημαντικό. Τό Κράτος, καθ’ όπως έχει δειξει, δέν τό εμπιστεύομαι στήν διαχείρισι αυτού τού θέματος. (... καί τήν ’ερημο τής Σαχάρας άν ήθελε νά διαχειρισθή τό Κράτος, σέ λίγα χρόνια θά είχαμε ... έλλειψι άμμου! έλεγε χαρακτηριστικά ένας Αμερικανός οικονομολόγος). Εκτιμώ ότι η λελογισμένη χρήσις τού νερού θά πρέπη νά γίνη συνείδησις, πειθώ, τού καθενός καί όχι υστερία από ‘μόδα’.
Οι Βόρειοι δέν έχουν τέτοιο πρόβλημα γιά νά υιοθετήσωμε χωρίς αντίρρησι τίς λύσεις των, μή τε τήν σχετική κουλτούρα γιά νά μάς διδάξουν ευπειθώς. Εδιάβαζα τίς προάλλες γιά τόν προβληματισμό – ανησυχίες κάποιων ‘γνοιασμένων’ γιά τό ενδεχόμενο επαναλήψεως τής ανομβρίας στά κοντινά χρόνια, (περί τό ’18-‘20). Όχι τυχαία, αλλά μέ κάποια τεκμηρίωσι. Ούτε σέ αυτή τήν χώρα, αλλά κάπου στό άλλο άκρο τού πλανήτη μέ απέραντα λειβάδια καί νερά. Εμείς, εδώ, συζητάμε γιά τήν ιδιωτικοποίησι τού νερού, ως άν μιά από τίς ‘διαρθρωτικές αλλαγές’ πρός τόν δρόμο τής ‘ανάπτυξης’, (τό ‘ανά-’ από τό ανάποδα!). Δέν κάνω κανένα σχόλιο γιά τίς προβλέψεις αυτές σχετικά μέ ενδεχόμενη ανομβρία. Ο καθένας ας ενδιαφερθή μόνος του. Ξεχάσετε τήν πολιτική μέριμνα. Είθε νά μή μάς συμβή λειψυδρία. Ως τόσον, νά ξέρετε στήν στενότητα νερού τί τό απλό μπορείτε νά κάνετε γιά τήν εξοικονόμησί του καί όχι μόνον γιά τίς καλλιέργειες.

Κάποιες πρακτικές, ή κανόνες πού προτιμούσαν καί οι παλιότεροι, αλλά καί λιγώτεροι σήμερα:

- Τό χέρσο χωράφι, τό μπαΐρι όπως λένε, όταν οργωθή καί φυτευθή, μπορεί νά βγάλη πέρα τήν καλλιέργεια μέ λιγώτερο νερό έως καί τελείως ξερική. (φασόλια, καλαμπόκι, καρπούζι – πεπόνι κ.ά. οι παλιότεροι, γιά τήν οικιακή τους κατανάλωσι, συνήθιζαν νά σπέρνουν ξερικά, ή τό πολύ νά τά πότιζαν 2-3 νερά, ή/καί επωφελούντο από τίς ανοιξιάτικες βροχές). Γενικά, η ενισχυτική λίπανσις θά χρειασθή καί περισσότερο πότισμα. Τό χέρσο χωράφι θά χρειασθή τήν ελαχίστη έως καθόλου λίπανσι.
- Τό όργωμα (μέ αλέτρι) τό κάνης ενωρίς τό φθινόπωρο, γιά τήν υδατοσυγράτησι, ή πρός τό τέλος τών βροχών (πρίν στεγώση η επιφάνεια), γιά τήν επομένη χρονιά.
Τό πολύ βαθύ όργωμα (μέ μονάλετρο) ναί μέν αυξάνει τό υδατικό πλεονέκτημα, αλλά είναι επιζήμιο γιά τό έδαφος καί γιά κάποιες καλλιέργειες όταν γίνεται μέ αναστροφή τών χωμάτων, (τό πάνω χώμα είναι τό εύφορο).
- Πολλοί, όπου τό έδαφος τό επιτρέπει, οργώνουν (μέ αλέτρια) τό χωράφι τους αργά τήν άνοιξι, νά ηλιασθή, νά αερισθή τό χώμα, γιά καλύτερη ευφορία στό επόμενο.
- Συμπληρωματικά, ή/καί εναλλακτικά: πρός τό τέλος τών βροχών, τό φρεζάρης ελαφρά – αργόστροφα, νά ‘σπάση’ τό χορτάρι καί, μέ τίς υπόλοιπες λίγες βροχές, νά ‘φαγουριάση’ τό χώμα, (νά είναι ανώμαλο πρός τό σβωλοποιημένο). Ποτέ δέν φρεζάρης πολύστροφα καί βαθειά όταν πρόκειται νά ακολουθήση βροχή.
- Ένα σκάλισμα ίσον μέ δύο ποτίσματα, λένε οι χωρικοί, (τό λιγώτερο θά έλεγα!). Σκάβεις – σκαλίζεις τό (ποτισμένο) έδαφος μέχρις εκεί όπου ζεσταίνεται.
- Αποφεύγετε νά σκαλίζετε – φρεζάρετε μέ πολύ ξερό καιρό όταν τό πολύ στέγνωμα τού εδάφους είναι μή επιθυμητό. (πολλοί, εκτός από τόν καιρό πού βλέπουν, μετράνε γιά τούτο καί τήν Σελήνη, νά μήν ευρίσκεται στήν τροχιά πού διατρέχει ο Ήλιος τόν Αύγουστο, ενώ αντιθέτως περιμένουν νά εκμεταλλευθούν τήν ατμοσφαιρική υγρασία τίς κοντινές ημέρες πρίν τήν Πανσέληνο γιά τίς ξερικές τους καλλιέργειες, π.χ γιά τό σουσάμι ).
- Χωραφιές μετά από αρκετό δούλεμα καί πότισμα ως καί τήν συγκομιδή τους, π.χ. πατατιές, μπορούν νά σπαρθούν άμεσα (τέλη Μάη) μέ κάποια είδη, (γιά παράδειγμα μέ φασόλια), χωρίς κανένα πότισμα, (γιά τήν ακρίβεια τά σπέρνουν αμέσως πρίν βγάλουν τήν πατάτα γιά νά παραχωθούν).

Η κάψα τού καλοκαιριού στεγνώνει τόν τόπο καί δοκιμάζει τά φυτά. Ο δροσερός αέρας τήν ημέρα τά συντηρεί καί από τό βραδάκι τούς επιτρέπει νά ανακτήσουν. Εμπειρία μας είναι ότι η έλλειψις τού τελευταίου τείνει νά τά εξουθενώση. Πρακτικά, άν τό βραδάκι καθυστερεί νά δροσίση, τά φυτά μπορεί νά καταβληθούν ανεπανόρθωτα, ακόμη καί άν ποτίζονται. Επιλέγετε, κατά συνέπειαν, τήν τοποθεσία ως ευνοϊκή, σχετικά ανοιχτή στόν αέρα. Στά νησιά, ο αέρας ακόμη καί τήν ημέρα, φέρνει υγρασία. Στήν ηπειρωτική χώρα, μέ λιγώτερο δροσερό αέρα, τό βασικώτερο είναι η μετα-απογευματινή δροσιά καί τό κατεβατό τής νύχτας. (ακόμη καί ο Σεφέρης κάπου έλεγε γιά τούς ανθρώπους, πώς οι κάτοικοι τής Νέας Υόρκης ποτέ δέν θά νοιώσουν αυτό τό δροσερό κατεβατό αεράκι τής Κηφισιάς!). Ψάξετε λοιπόν τά ρεύματα τού αέρα, τήν ‘Κηφησιά’ τών φυτών σας καί μή ξεχνάτε ότι ο ‘αέρας’ είναι τό ένα από τά 4 βασικά στοιχεία τού περιβάλλοντος γιά τήν ζωή τών φυτών, (γή – νερό – θερμότης – αέρας).


Πέρα από τίς παραμέτρους θέσεως καί τίς καλλιεργητικές πρακτικές – μεταβλητές γιά τά φυτά σας, τί άλλο απομένει ; Ό,τι έχει νά κάνη μέ τό ευρύτερο καί τό ειδικώτερο περιβάλλον γιά τήν αξιοποίησι τού νερού. Πιό γενικά αλλά καί κατά περίπτωσι όπου τυγχάνει νά ευρίσκεται ο καθένας:

Ο Μάης είναι ένας μήνας πού σέ πολλές περιοχές τής χώρας φέρνει κάποιες βροχές (συνήθως απότομες). Νά υπενθυμίσω κάτι πού είχα αναφέρει καί παλιότερα: ¨εναν χωρικό πρός τά ορεινά πού προτιμούσε νά φυτεύη πατάτα καί νά νά τήν ανταλλάσει μέ σιτάρι. (ήταν ο μόνος πού έβαζε πατάτα!). Ήταν κοντά σέ ποταμιά καί περίμενε πότε θά βρέξη ψηλά, νά κατεβάση τό ποτάμι καί μέ ένα αυλάκι νά τήν ποτίση. Ήξερε τόν καιρό, περίμενε εκεί καί σπανίως αποτύγχανε στό εγχείρημά του. Βέβαια, στίς πιό ακραίες περιπτώσεις, κάποιοι άλλοι πιό κοντά στό ρέμα, τό νερό εσάρωσε καί τό χωράφι τους!¨. Θά μού πείτε, μά θά γυρίσουμε πίσω σέ τέτοια; Είθε νά μή μάς ζορίση η λειψυδρία! Καί επίσης, νά ξέρετε, ότι στά άνομβρα χρόνια, οι μόνες βροχές πού συντήρησαν τόν τόπο ήσαν εκείνες πού ήλθαν όταν είχε ζεστάνη ο καιρός.

Νά αυξήσετε τό υδατικό δυναμικό του τόπου σας στήν εποχή, ή τήν περίπτωσι πού η διαθεσιμότητα τού νερού δέν είναι ούτε πρόβλημα, μή τε δαπανηρή.
Ανέφερα προηγουμένως πώς τά μεγαλύτερα δένδρα καί τό έδαφός τους τά ποτίζεις ενωρίτερον, πρίν ζεστάνη ο καιρός, (άν έχης νά τά ποτίσης). Τά ποτίζης όσον δέν υπάρχη κανένα πρόβλημα διαθεσιμότητος, ή σπατάλης νερού. Καί τά ποτίζης αρκετά, (ουσιαστικά ποτίζεις τό έδαφος καί όχι ατομικά). Νά χορτάση η γή νερό καί όχι νά κυλάη στό έδαφος καί νά τσαπιάση. Ισοδύναμα, μπορείτε νά προβλέψετε καί γιά τήν κατεύθυνσι τών ομβρίων υδάτων σέ περίπτωσι βροχής, (όχι όμως καί νά σάς σαρώσουν τό χωράφι). Στά επικλινή εδάφη καί διαίτερα σέ εκείνα πού η δομή τους συνίσταται από παράλληλες στρώσεις, τό πότισμα είναι πολύ αποτελεσματικό, αλλά εκεί τά όμβρια μπορεί νά τό σαρώσουν.
Σχετικά μέ τό ανωτέρω, λάβετε υπ’ όψιν σας ότι πολλοί καλλιεργητές στί όψιμες θερινές καλλιέργειες, (πατάτες), πρίν τό οργώσουν, ποτίζουν πολύ καλά, 2- 3 νερά, νά χορτάση τό έδαφος νερό καί μετά, αφού τό οργώσουν καί τό φυτέψουν, καθυστερούν γιά κάμποσο καιρό νά τό ποτίσουν, όπως αυτοί επιθυμούν καί ξέρουν, μέχρις νά φυτρώση καλά όλη η καλλιέργεια. (ειδικά γιά τήν πατάτα, η οποία θέλει ‘ψυχρό’ καιρό μέχρις νά φυτρώση, η τεχνική αυτή, λόγω τής υηξημένης υγασίας – δροσιάς τού εδάφους, αντισταθμίζει κατά ένα μέρος τήν εξωτερική θερμότητα).

Καί ένα βήμα πιό πέρα. Νά αυξήσετε τό υδατικό δυναμικό πάνω από τίς πηγές σας, ή όπου ‘πιάνεται’ τό νερό . Κάτι ανάλογο από αυτό πού οι ‘ειδικοί’ (μή ρεαλιστές, άν όχι καί άσχετοι) εβάφτισαν τελευταία ως «εμπλουτισμό τού υδροφόρου ορίζοντα».

Λέγω ‘τελευταία’, διότι, όπως φαίνεται, πολλοί αγνοούν τό τί έπρατταν οι παλιότεροι. Νά αναφέρω κάποια σχετικά παραδείγματα πού έζησα πρίν τήν εποχή τών γεωτρήσεων στήν γειτονική περιοχή:
- Σέ ένα κοντινό χωριό, πιό κάτω, οι περισσότεροι επότιζαν μέ ένα μυλαύλακο νερό, (πιό παλιά εδούλευε καί ο μύλος). Τό βράδυ, όμως, έριχναν τό νερό στό λαγκάδι, τό οποίο μετά από κάποιες δεκάδες μέτρα εχάνετο. Η πρακτική αυτή είχε καθιερωθή απαρέκλιτα από πάρα πολλά χρόνια πρίν καί εθεωρείτο ως ‘μοίρασμα’ τού νερού ώστε νά έχη καί τό άλλο χωριό περί τά 4 χιλιόμετρα πιό κάτω. (τό νερό βυθιζόμενο, τροφοδοτούσε τόν υπόγειο υδάτινο ορίζοντα τού άλλου χωριού).
- Σέ άλλη περίπτωσι, οι γείτονες, οι συνορίτες, ψηλά στήν στενή κοίτη τού λαγκαδιού, είχαν κατασκευάσει πέτρινες τεχνητές λίμνες, μήκους 10-15μ. η κάθε μιά. Σκέτα έργα τέχνης από πέτρα, (μόνο πέτρα είχαν). Ένα μέρος τού νερού συγκρατείτο, χωρίς νά στερεύουν τό λαγκάδι από κεί καί κάτω. Εμείς, παιδιά τότε, τό εβλέπαμε ως ιδανικό γιά κολύμπι, (άν καί ήταν ‘ψυγείο’!), ενώ εκείνοι κατάφερναν νά ποτίζουν τά περιβόλια τους από αυλάκι πού ξεκινούσε απ’ εκεί καί κατά μήκος 1.5 χιλμ. περίπου.
- Στά χρόνια τής ανομβρίας, όταν κουβαλούσαμε τό νερό από 4-6 χιλμ. μακρυά, κατά κανόνα μέ τά ζώα, καί μπροστά στόν εφιάλτη πού εζούσαμε καθως τά νερά έσβηναν, είπαμε νά κάνομε κάτι ώστε κάποιες ελάχιστες πηγές (2-3 πηγές μέ έως 2 κ. μ. τό 24ωρο) νά μήν σβήσουν τελείως. Τί; Νά ενισχύσουμε ό,τι κάνει καί η φύσις μέ τήν βροχή της. Νά ποτισθή τό έδαφος πάνω από τίς ‘υποτυπώδεις’ πηγές. Νά πάμε ψηλά, 3-4 χιλμ. όπου, όταν καί όποτε θά έβρεχε καί, μέ ένα λάστιχο – μιά μάνικα, νά τά εκτρέψουμε τά ορμητικά νερά από τόν χείμαρο πρός τήν δασωμένη πλαγιά, στήν `ράχη. Εύκολη υπόθεσις, (άν εξαιρέσης τό κουβάλημα), μηδαμινό τό κόστος μπρός στήν ταλαιπωρία, αλλά καί μέ κάποιες λεπτομέρειες. (σέ οριακές καταστάσεις πιέσεως, ή/καί ποσότητος, γιά τόν απεγκλωβισμό τού αέρα: πρώτα μονότονα κάτω τό ‘λάστιχο’ καί μετά μονότονα επάνω. Στήν ανηφόρα πιό φαρδύ ‘λάστιχο’ καί όχι στενώτερο, ενώ στίς αναπόφευκτες υψηλές καμπές μιά τρύπα μέ ζεσταμένη καρφίτσα. Ο εγκλωβιζόμενος αέρας θέλει πολύ μεγαλύτερη πίεσι γιά πεταχθή.)

- Τί έκανε τελυταία τό Κράτος; Ένα εγχείρημα τού’λάχιστον 30 φορές πιό δαπανηρό από τό δικό μας, πιό απρόβλεπτο καί μέ μεγαλύτερες παρενέργειες: Διατρήσεις 200-300 μ. καί νά ρίχνη μέσα νερό από παρακείμενους χειμάρους στήν εποχή τής αφθονίας του. Καλή η ιδέα, αλλά στήν πράξι ... Ο προϋπολογισμός δέν επαρκούσε καί πολύ πέρα από τό κόστος τής γεωτρήσεως. Στήν πραγματικότητα, τό κόστος τής έρευνας για τήν αποτελεσματική τοποθεσία είναι πολλαπλάσιο εκείνου τής διατρήσεως. Έτσι, η τεκμηρίωσις στήν μελέτη δέν μπορεί παρά νά είναι ‘ειδικά πρός τούτο’. Τά αποτελέσματα; ... Αλλού επέταξαν τό νερό επάνω! ... αλλού ήβρηκαν νερό καί ... , ενώ σέ ελάχιστες περιπτώσεις έλαχε νά κάνουν τόν εμπλουτισμό.
Τό τί θά κάνετε εσείς στήν ανάγκη, ... δέν θά σάς πώ. Νά έχετε υπ’ όψιν σας όμως ότι τέτοια εγχειρήματα απαιτούν πιό συλλογική προσπάθεια καί τό όφελος δέν μπορεί νά είναι τόσον στοχευμένο, μή τε ιδιωτικό, αλλά πιό διευρυμένο σέ τόπο, σέ κοινωνία, σέ περιβάλλον.

Καί μιά παραίνεσι , (αχρείαστη νά είναι!):

Ο Σόλων, στούς νόμους του γιά τήν αρχαία Αθήνα, κάπου έλεγε: ‘... άν κάποιος προσπαθήση ως 3-4 μ. στό χωράφι του καί δέν εύρη νερό, τότε ο γείτονας πού έχει νερό είναι υποχρεωμένος νά τού δώση, γιά τήν στοιχειώδη συντήρησι τής οικογενειάς του καί τών ζωντανών του...’ Ο Χριστός είπε τό ανάλογο γιά τόν χειτώνα.
Από τήν σοφία τών αρχαίων έως καί σήμερα επικρατεί η αντίληψις: κάτι γιά τό οποίο δέν εδαπάνησες, δέν επένδυσες, κάτι πού σού εδόθη χάρισμα έναντι τών άλλων, ... δέν μπορείς νά τό εκμεταλλεύεσαι καί νά ‘σοδεύης. Καί αντίστοιχα, από εν Χριστώ καί δώθε: ‘... δωρεάν ελαβατε, ... δωρεάν δότε ...’
Τό νερό είναι ένα αγαθό τής φύσεως, από τά πιό βασικά. Ο άνθρωπος παίρνει καί ζεί από τήν φύσι, αντιμαχόμενος πολλές φορές τά στοιχεία της πρωτίστως γιά τήν επιβίωσί του καί στήν συνέχεια γιά τήν επικράτησί του, τήν ευμερία του, τήν απόλαυσί του. Όμως, όπως εκείνος παρακαλάει καί πράττει γιά τήν ευμερία του, θά πρέπη αντίστοιχα νά δίνη καί κάτι πίσω καί όχι νά στέκεται ισοπεδωτικός στά λοιπά όντα τής φύσεως. Δέν είναι τό μόνο πλάσμα της καί δέν μπορεί νά ζήση ως μόνος του.
Στά δύσκολα χρόνια τής λειψυδρίας, άν καί κουβαλούσαμε από μακρυά τό νερό γιά τό σπίτι καί τά ζωντανά μας, πάντα εβάζαμε καί λίγο πιό πέρα στόν λόγγο γιά τά πουλιά. Σέ μιά πηγή πού έβγαζε ελάχιστο καί μόνον γιά 3-4 ώρες νωρίς τό πρωΐ, εβάλαμε ένα λάστιχο νά πέφτη 100 μ. πιό πέρα, στήν πλακαριά μιάς λαγκαδιάς - χειμάρου, όπου καθυστερούσε νά τό πιή η γή, η πέτρα. Μού έκανε εντύπωσι γιά τό πότε επρόλαβαν καί τό επήραν χαμπάρι τόσα πουλιά καί άρχισαν νά μαζεύονται τιτιβίζοντας.
Μπροστά στήν πόρτα τού σπιτιού, όπου εβάζαμε νερό γιά τά κατοικίδια, ερχόταν καί τό φίδι νά πιή. ‘Φεύγω καί επιστρέφω σέ 10’ τού έλεγα, επλίζω νά έχης φύγη’, καί όχι διότι τό εφοβόμουν. (η λειψυδρία αποδεκάτισε τά φίδια καί σχεδόν εξηφάνισε τά μεγαλύτερα απ’ αυτά).
Τόν λαγό πού ερχόταν στά 15-20 μ. από τό σπίτι, γιά νά πιή νερό απ’ εκεί όπου εβάζαμε γιά τά κοτερά, δέν εσκέφθηκα νά τόν σκοτώσω. Εγώ καί εκείνος είμασταν μόνον.
Δέν έλειπαν βέβαια καί οι περιπτώσεις ανθρώπων πού γιά τήν θήρα τους εκεμεταλλεύθηκαν τήν συγκέντρωσι θηραμάτων (λαγοί, τρυγώνια, ...) γύρω στίς ελάχιστες, ή μοναδικές ‘πηγές’ νερού,. Εκείνοι ήσαν κατά κανόνα νόμιμοι. Εμείς μπορεί νά είμασταν παράνομοι, αλλά όχι καί αφύσικοι.
Σέ μιά περίπωσι, όταν επήγαμε κοντά σέ μιά τέτοια ‘πηγή’, αργά τ’ απογιοματάκι νά βαρέσουμε κα’να ζούδι, άρχισαν πρώτα νά καταφθάνουν οι νυφίτσες, τά κουνάβια, καί οι ασβοί. Άν καί τά διώξαμε νά μήν κάνουν φασαρία, εκείνα δέν έφευγαν μακρυά. Επήγαιναν λίγο πιό πέρα καί άρχιζαν νά γριλίζουν. Σηκωθήκαμε καί εφύγαμε. Η σκέψις ότι εσύ μπορεί νά είσαι εκείνος πού θά πεθάνη τελευταίος, σέ μιά τέτοια στενότητα τής φύσεως, ήταν κάτι τό τρομακτικό. Εύχομαι νά μή ζήσετε ποτέ κάτι τέτοιο.
Νά είσθε καλά.-

PALIOS

Ουάου αγαπητέ Palios!
Τι κείμενο είναι τούτο!
Θα πρέπει να το διαβάσω πολύ προσεκτικά πριν μπορέσω να πω οτιδήποτε άλλο, πέρα από ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ!

6 Ιουνίου 2015. (54 ημέρες από την έναρξη του πειράματος)
Παρουσιάζω την πρόοδο.
7 ημέρες μετά το τελευταίο πότισμα.
Στην πρώτη φωτογραφία φαίνεται και το Edyn που έχω τοποθετήσει.

Ενημέρωση: Μέσα Ιουλίου 2015.

Ποτίζω περίπου 1 φορά κάθε εβδομάδα.

Το σύστημα δουλεύει και κρατά τα φυτά ζωντανά ακόμη και όταν τα ποτίσματα απέχουν και μία εβδομάδα (7 ημέρες). Τον Ιούλιο η θερμοκρασία του περιβάλλοντος έχει ανέβει πολύ και θέτει τα φυτά σε δοκιμασία.

Δυστυχώς όμως για να έχουμε υγιείς καρπούς σε συνθήκες υψηλής θερμοκρασίας, θα πρέπει να ποτίζουμε πιο συχνά. Κάθε δεύτερη ημέρα.

Αν δεν το κάνουμε αυτό, τότε φυτά δέχονται ένα μεγάλο στρες. Το στρες αυτό έχει άμεση επίδραση στους καρπούς τους.

Καθώς ποτίζω με το σύστημα πότισμα απευθείας στη ρίζα Ντομάτες, Μελιτζάνες, Πράσινες Πιπεριές και Καυτερές Πιπεριές, θα αναφερθώ σε κάθε φυτό ξεχωριστά.

ΝΤΟΜΑΤΕΣ
Οι καρποί είναι μικρότεροι από το συνηθισμένο.
Οι καρποί είναι ανομοιόμορφοι, ακολουθώντας το σχήμα (pattern) πότισμα, περίοδος ξηρασίας, πότισμα, περίοδος ξηρασίας, κ.ο.κ.

ΜΕΛΙΤΖΑΝΕΣ
Έχει μειωθεί η παραγωγή. Τα φυτά ταλαιπωρούνται όταν τα ποτίσματα δεν είναι τακτικά.

ΠΡΑΣΙΝΕΣ ΠΙΠΕΡΙΕΣ
Δεν παράγουν καρπό όταν δεν ποτίζονται ικανοποιητικά.
Τα φυτά παραμένουν μικρά.

ΚΑΥΤΕΡΕΣ ΠΙΠΕΡΙΕΣ
Οι καυτερές πιπεριές έχουν την καλύτερη απόδοση.
Μοιάζει να μην επηρεάζονται από την έλλειψη νερού.
Παράγουν κανονικά καρπούς. Μεγάλους και υγιείς.

Μπορεί να τροποποιηθεί (μικρότεροι διαμέτρου σωλήνες ίσως) και να χρησιμοποιηθεί σε ξύλινες ζαρντινιέρες ΜxΥxΠ 100cm x 50cm x 50cm και με μίγμα χώματος από κομπόστ & κοπριάς.

Ηλια πριν 2 χρονια που εκανα αυτο το πειραμα στα ζαρβατικα μου δεν εμεινα ευχαριστημενος. Πότιζα καθε 3-4 μερα. Μαλλον δεν φταιει οτι ποτιζεις καθε 7 μερες. Τρεις μαλλον ειναι η αιτιες συμφωνα με την γνωμη μου , ή ποτιζετε μονομερος το εδαφος και υποαναπτυσονται οι ριζες ή απο την σωληνα πιθανος μπαινουν ζιζανια και τρωνε τις ριζες ή περναει ζεστη και παραπανω οξυγονο απο οτι χρειαζετε το καθε φυτο οπως ανεφερε και ο Palios γιατι ειναι αλλιως.

Χαίρετε giannismeras,
Στη δική μου περίπτωση δεν υπάρχουν ζιζάνια.

Υπάρχουν όμως τις τελευταίες εβδομάδες υψηλές θερμοκρασίες περιβάλλοντος (35-40 βαθμοί Κελσίου).
Τα φυτά ταλαιπωρούνται από τις υψηλές θερμοκρασίες επειδή δεν υπάρχουν τακτικά ποτίσματα επειδή λείπω συχνά.
Όταν όμως είμαι εδώ και ποτίζω τα φυτά τακτικά, είναι όλα σχετικά* καλά.

Συμφωνώ ότι το ιδανικό θα ήταν να έχουμε υπόγειο πότισμα σε 360 μοίρες, αλλά αυτό θα αύξανε το κόστος της λύσης και της πολυπλοκότητας.

Οι μελιτζάνες και πολύ περισσότερο οι καυτερές πιπεριές δεν επηρεάζονται από αυτό τον τρόπο ποτίσματος. Και οι δύο πάνε πολύ καλά. Οι ντοματιές είναι αυτές που δυσκολεύονται με τις υψηλές θερμοκρασίες.

σχετικά* Ένα φυτό που ταλαιπωρείται λόγο έλλειψης νερού δεν είναι το ίδιο με ένα φυτό ποτίζεται τακτικά. Όσο είναι απότιστο είναι ευάλωτο σε ασθένειες και εχθρούς. Αυτό αφορά κατά 100% τις ντοματιές.