Παραδοσιακοί σπόροι;

Παρατηρώ ότι συχνά, ειδικά στους νέους ερασιτέχνες καλλιεργητές, εμφανίζεται μία αγωνία σχετικά με τους σπόρους που θα προμηθευτούν και θα καλλιεργήσουν.

Η φράση κλειδί είναι "παραδοσιακοί σπόροι".

Θα ήθελα αν μπορούσαμε να ξεκινήσουμε ένα διάλογο για το αν και κατά πόσο έχει νόημα αυτή η αγωνία στην έκταση που εμφανίζεται.



Ερασιτέχνες καλλιεργητές
Ας ξεκινήσω λέγοντας γιατί μας ενδιαφέρει εμάς τους ερασιτέχνες καλλιεργητές ο σπόρος.

Ο σπόρος μας ενδιαφέρει για δύο βασικούς λόγους:
Θέλουμε να είμαστε σίγουροι ότι το φυτό που θα προκύψει θα δώσει υγιεινούς καρπούς. Άλλωστε για αυτό καλλιεργούμε οι ίδιοι.
Θέλουμε να έχουμε καλή παραγωγή. Δηλαδή να έχουμε υγιή και παραγωγικά φυτά που παράγουν πολλούς καρπούς.



Επαγγελματίες καλλιεργητές
Φαντάζομαι ότι οι προτεραιότητες των επαγγελματιών αγροτών είναι ελαφρώς διαφορετικές και απόλυτα κατανοητές καθώς για αυτούς η καλλιέργεια είναι επάγγελμα.

Θέλουν σπόρους που παράγουν φυτά που θα δώσουν εγγυημένη παραγωγή.
Θέλουν σπόρους που παράγουν φυτά που θα δώσουν καρπούς με εμφάνιση αποδεκτή από τον καταναλωτή.
Θέλουν σπόρους που παράγουν φυτά ανθεκτικά σε αρρώστιες και προσβολές.

Άρα αυτές οι δύο ομάδες καλλιεργητών έχουν θεωρητικά διαφορετικές προτεραιότητες και έχουν διαφορετικές απαιτήσεις από τους σπόρους τους.



Τι όμως είναι πραγματικά οι παραδοσιακοί σπόροι;
Όπως το αντιλαμβάνομαι είναι σπόροι οι οποίοι προέρχονται από φυτά τα οποία καλλιεργούνται σε τοπικό επίπεδο για πολλά χρόνια χωρίς να παρουσιάζονται αλλαγές στα χαρακτηριστικά τους από γενιά σε γενιά.

Για να ισχύει αυτή η περιγραφή, θα πρέπει να έχει εξασφαλιστεί η γενετική καθαρότητα των φυτών. Να μην γίνεται δηλαδή γονιμοποίηση με φυτά από άλλες ποικιλίες που βρίσκονται κοντά στην αρχική καλλιέργεια.

Μπορεί να συμβεί αυτό;

Ναι μπορεί να συμβεί αν αυτός που καλλιεργεί επιδιώκει να διατηρήσει τα χαρακτηριστικά της ποικιλίας. Αν καλλιεργεί σε απομόνωση τα φυτά ώστε να παίρνει σπόρο από αυτά. Όταν δεν τα καλλιεργεί σε ανοικτό χώρο, και αν τα καλλιεργεί σε ανοικτό χώρο, οι άλλοι γύρω του δεν καλλιεργούν άλλες ποικιλίες.

Στόχος είναι η μέλισσες ή ο αέρας να μη μεταφέρουν τη γύρη ανάμεσα σε διαφορετικές ποικιλίες ώστε να παραχθούν σπόροι μίας νέας διαφορετικής ποικιλίας.

Ειλικρινά τώρα, πόσοι από τους ερασιτέχνες πιστεύετε ότι γνωρίζουν αυτές τις προϋποθέσεις και πόσοι τις τηρούν με ευλάβεια;



Τι είναι τα υβρίδια;
Οι σπόροι υβριδίων αναγνωρίζονται εύκολα από το F1 που έχουν δίπλα στην περιγραφή τους. Αν αγοράζετε δηλαδή σπόρους σε φακελάκι και αυτοί έχουν την ένδειξη F1, τότε είναι υβρίδια.

Τα υβρίδια με την ένδειξη F1 (πρώτος απόγονος - first offspring) είναι τα πιο απλά και ευκολότερα να παραχθούν υβρίδια. Παράγουν απόγονους που είναι ίδιοι με το αρχικό υβρίδιο.

Ένα υβρίδιο F1 προκύπτει από το συνδυασμό γενετικού υλικού από δύο φυτά που έχουν δυνατότητα αναπαραγωγής (δεν είναι στείρα) ώστε να προκύψει ένα φυτό που έχει τα καλά χαρακτηριστικά και από τα δύο φυτά.

Υβρίδια δημιουργούνται και στη φύση από μόνα τους, αλλά εδώ θα αναφερθώ στα υβρίδια που δημιουργεί ο άνθρωπος με τεχνητό τρόπο, γιατί αυτά είναι που μας ενδιαφέρουν.

Ο άνθρωπος μπόρεσε να δημιουργήσει υβρίδια φυτών γιατί η ίδια η φύση ευνοεί και κάνει εύκολο τον υβριδισμό ανάμεσα στα φυτά.

Τα υβρίδια μπορεί να δημιουργήσουν φυτά με δυνατότητα αναπαραγωγής, αλλά και φυτά χωρίς δυνατότητα αναπαραγωγής.

Το τελευταίο εκμεταλλεύονται μεγάλες εταιρείες που παράγουν σπόρους για επαγγελματίες αγρότες, αναγκάζοντάς τους να αγοράζουν από αυτές σπόρο κάθε χρόνο.

Περισσότερες πληροφορίες για τα υβρίδια θα βρείτε εδώ: en.wikipedia.org/wiki/Hybrid_(biology)




Τι συμβαίνει σε έναν ανοιχτό κήπο χωρίς προφυλάξεις
Παραδοσιακός σπόρος Α + Παραδοσιακός σπόρος Β = Σπόρος υβρίδιου 1ης γενιάς
Σπόρος από υβρίδιο Α + Σπόρος από υβρίδιο Β = Σπόρος 2ης γενιάς υβρίδιου
Παραδοσιακός σπόρος + σπόρος από υβρίδιο = Υβρίδιο 3ης γενιάς
και η λίστα συνεχίζεται ατελείωτη...

Πόσο σίγουροι λοιπόν είμαστε ότι οι "παραδοσιακοί" σπόροι που μας δίνονται καλοπροαίρετα, είναι παραδοσιακοί;




Άλλες σημαντικές παράμετροι
Τέλος, να τονίσω ότι για να έχουμε μία επιτυχημένη καλλιέργεια που θα παράγει υγιεινούς καρπούς, δε πρέπει να ξεχνούμε την επίδραση δύο άλλων παραμέτρων.
Της ποιότητας του χώματος και της ποιότητας του νερού.

Συνήθως αυτά τα ξεχνάμε ή τα θεωρούμε δεδομένα.

Με μεγάλο ενδιαφέρον θα ήθελα να ακούσω και τις δικές σας απόψεις.

σε ευχαριστω Ηλια για τη δημοσιευση αυτη.. τα περισσοτερα τα ηξερα..και γι αυτο εχω φροντισει να καλλιεργησω ενα ειδος ντοματιας ( καρδια βουβαλιου ) και δεν υπαρχει γειτονας κοντα μου που να καλλιεργει... αγορασα επισης αλλα 2 ειδη σπορων ( οχι υβριδιων ) Αγ.Πετρου και ACE55 ... τα οποια θα φυτεψω στο πατρικο μου σε μακρινες μεταξυ τους αποστασεις.... Το κανω αυτο για να εχω περισσοτερες πιθανοτητες καποιες ντοματες απο αυτες να πετυχουν και να μπορεσω να κρατησω τον δικο μου σπορο για τα επομενα χρονια. Οι σποροι αυτοι ομως ειναι αγορασμενοι απο καποιο site που βρηκα στο ιντερνετ ( απο θεσσαλονικη ) και δεν ειμαι σιγουρος οτι θα παρω το αποτελεσμα που επιθυμω... προσπαθησα να βρω παραδοσιακους σπορους αλλα τζιφος. Ετσι ισως οι κοποι μου πανε χαμενοι την πρωτη χρονια... Το θεμα λοιπον ειναι το που μπορουμε να βρουμε τους σπορους αυτους ...εμεις που δεν εχουμε να ανταλλαξουμε δικους μας.

Από ότι έχει φανεί, το 2019.kalliergo.gr λειτουργεί ως θερμοκοιτίδα (incubator), καλό είναι λοιπόν να υπάρχουν τέτοιες συζητήσεις.

Τώρα για το που μπορείς να βρεις παραδοσιακούς σπόρους, δε ξέρω και αν έχει νόημα τελικά αυτός ο υπερτιμημένος όρος.

Είχε νόημα όταν οι άνθρωποι (άρα και οι σπόροι), μετακινούνταν με τα πόδια ή με κάρα και το ταξίδι στη διπλανή πόλη ήταν όνειρο ζωής.

Με την ευκολία που γίνονται σήμερα οι μεταφορές δε ξέρω κατά πόσο έχει νόημα ο όρος "παραδοσιακός σπόρος" στο 90% των περιπτώσεων.

Εγώ πάντως δε μπορώ να σου απαντήσω βάζοντας το χέρι μου στη φωτιά, για το που θα μπορέσεις να βρεις παραδοσιακούς σπόρους όπως τους περιέγραψα.

Αλήθεια, πως ορίζει εσύ τι είναι παραδοσιακός σπόρος;

Παραδοσιακος ειναι για μενα ο σπορος της γιαγιας μου .. που καθε καλοκαιρι φυτευε στο χωριο και εβγαζε ντοματες... δεν ξερω τι ειδος ειναι..απο που προερχεται... ξερω μονο οτι τοτε που εκεινη τους φυτευε εγω γυρνουσα στα μπαρακια και ουτε να τις ποτισω δεν ειχα ορεξη.

Τωρα ψαχνω...και δε βρισκω.

Χμμμ...
Αυτός είναι μάλλον συναισθηματικός ορισμός.
Κατανοητός, αλλά συναισθηματικός.

Καλησπέρα σας
το θέμα των παραδοσιακών σπόρων με ενδιαφέρει αρκετά και το έχω ψάξει και αρκετά Καταρχήν να πω ότι δεν υπάρχει οργανωμένη σποροπαραγωγή στην χώρα μας ούτε υπήρξε και ποτέ και τα τελευταία 50χρόνια όλοι στράφηκαν στο φακελάκι και κυρίως οι μικροκαλλιεργητές Τώρα τελευταία γίνεται μια προσπάθεια να δημιουργηθούν ομάδες σποροπαραγωγών από το πελίτι και από το ινστιτούτο διατήρηση παραδοσιακών ποικιλιών (ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ) γίνεται η καλλιέργεια παραδοσιακών ποικιλιών Και οι δύο διαθέτουν σπόρους, το μεν πελίτι δωρεάν το δε ινστιτούτο έναντι συμβολικής αμοιβής

Ως προς την διατήρηση της καθαρότητας της ποικιλίας για κάποια λαχανικά είναι σχετικά εύκολο να γίνει όπως οι ντομάτες, το καλαμπόκι ενώ σε κάποια είναι σχεδόν αδύνατο να γίνει σε ερασιτεχνικό επίπεδο όπως το καρότο
Μέθοδοι διατήρησης υπάρχουν όπως αναφέρθηκε και παραπάνω από τον ilias και είναι κάποιοι και εύκολοι και αποτελεσματικοί για κάποια λαχανικά.
Για την ντομάτα πχ μπορείς να καλλιεργήσεις δυο διαφορετικές ποικιλίες δίπλα δίπλα εφαρμάζοντας την μέθοδο της χρονικής καθυστέρησης.

Θελω να ρωτησω... αν παω το καλοκαιρακι στην Βραυρώνα και αγορασω ντοματες απο καποιον ντοπιο .. ( αν μου αρεσουν σε γευση ) ... θα μπορω μετα να κρατησω απο τις ντοματες αυτες σπορο??? Μηπως τελικα αυτος ειναι ο τροπος να βρω παραδοσιακους σπορους??

Mπορείς να κρατήσεις σπόρο, φυσικά. Βεβαιώσου απλά πως δεν είναι κάποιο υβρίδιο (υπάρχουν και νόστιμα τέτοια!).

Συμφωνώ με την Kuria49 και δεν πιστεύω ότι ο όρος "παραδοσιακοί σπόροι" είναι υπερτιμημένος. Ο πελίτης είναι μη κυβερνητική οργάνωση και δημιουργήθηκε ακριβώς για αυτό το λόγο. Να μπορέσουμε να διατηρήσουμε τους σπόρους που καλλιεργούσαν παλιά χωρίς γενετικές παρεμβάσεις. Κάνουμε προσπάθεια και αγώνα για να σταματήσουν να ελέγχουν, τουλάχιστον μέρος της διατροφής μας, οι πολυεθνικές παραγωγής σπόρων, που όλοι ξέρουμε τι συμβαίνει μ΄ αυτές. Μπορεί να μην είναι αυτοί οι ίδιοι παραδοσιακοί σπόροι που καλλιεργούσαν τότε που ο άνθρωπος έκανε τις μετακινήσεις του με κάρα αλλά τουλάχιστον δεν είναι μεταλλαγμένοι ούτε τεχνιτώς υβριδισμένοι. Μόνο το ότι έχει απαγορευθεί η μετακίνηση σπόρων ταχυδρομικά αποδεικνύει τα συμφέροντα των πολυεθνικών που θίγονται με το κίνημα καλλιέργειας παραδοσιακών σπόρων που ευτυχώς αυξάνεται καθημερινά. Να σας πω την αλήθεια έχω κάποιους σπόρους από Πελίτη εδώ και τρία χρόνια τους καλλιεργώ και μοιράζω σπορόφυτα στουε γείτονες για να μη γονιμοποιούνται με άλλες ποικιλίες. Για τον ΕΛΓΑ- ΔΗΜΗΤΡΑ έχω κάποιες αμφιβολίες γιατί είναι ΝΠΙΔ και δεν έχω πια εμπιστοσύνη σε οτιδήποτε ελέγχεται από την κυβέρνηση.

Γιοσακης έγραψε: σε ευχαριστω Ηλια για τη δημοσιευση αυτη.. τα περισσοτερα τα ηξερα..και γι αυτο εχω φροντισει να καλλιεργησω ενα ειδος ντοματιας ( καρδια βουβαλιου ) και δεν υπαρχει γειτονας κοντα μου που να καλλιεργει... αγορασα επισης αλλα 2 ειδη σπορων ( οχι υβριδιων ) Αγ.Πετρου και ACE55 ... τα οποια θα φυτεψω στο πατρικο μου σε μακρινες μεταξυ τους αποστασεις.... Το κανω αυτο για να εχω περισσοτερες πιθανοτητες καποιες ντοματες απο αυτες να πετυχουν και να μπορεσω να κρατησω τον δικο μου σπορο για τα επομενα χρονια. Οι σποροι αυτοι ομως ειναι αγορασμενοι απο καποιο site που βρηκα στο ιντερνετ ( απο θεσσαλονικη ) και δεν ειμαι σιγουρος οτι θα παρω το αποτελεσμα που επιθυμω... προσπαθησα να βρω παραδοσιακους σπορους αλλα τζιφος. Ετσι ισως οι κοποι μου πανε χαμενοι την πρωτη χρονια... Το θεμα λοιπον ειναι το που μπορουμε να βρουμε τους σπορους αυτους ...εμεις που δεν εχουμε να ανταλλαξουμε δικους μας.

Και εγώ τώρα ξεκινάω, που σημαίνει πως δεν είχα σπόρους για ανταλλαγή. Παρόλα αυτά από τον Πελίτι και από κόσμο που έχει αναπτύξει τα δικά του φυτά μέσω των σπόρων του Πελίτι έχω καταφέρει να συγκεντώσω διάφορα πολύτιμα σποράκια. Το ίντερνετ είναι μια χρήσιμη μηχανή. Υπάρχει και ομάδα του Πελίτι στο facebook. Θα τα βρεις τα σποράκια που ψάχνεις!