Τα πεπόνια ανήκουν στην ίδια οικογένεια με τα αγγούρια, τις κολοκύθες και τα κολοκυθάκια. Πέρα από το καθαρά επιστημονικό ενδιαφέρον, η πρακτική χρήση αυτής της πληροφορίας είναι ότι η γύρη ενός από αυτά τα φυτά, μπορεί να γονιμοποιήσει τα λουλούδια των υπολοίπων. Για να έχετε λοιπόν στο τέλος του καλοκαιριού πεπόνια και όχι διασταύρωση πεπονιού με αγγούρι ή κολοκύθα, θα πρέπει να τα καλλιεργείτε σε μεγάλη απόσταση το ένα από το άλλο. Με δύο λόγια, μην καλλιεργείτε πεπόνια μαζί με αγγούρια, κολοκύθες και κολοκυθάκια.
(Πηγή: http://www.flickr.com/photos/32625013@N00/16092920)
Τα πεπόνια ωριμάζουν στα τέλη του καλοκαιριού ή τα μέσα Σεπτεμβρίου.
Τα πεπόνια, μπορούν να καλλιεργηθούν στον κήπο ή ακόμη και σε μεγάλες γλάστρες (ποικιλίες νάνοι), αρκεί το μέρος να το βλέπει όλη την ημέρα ο ήλιος.
Μπορείτε να ξεκινήσετε τα πεπόνια από σπόρους ή έτοιμα σπορόφυτα που θα βρείτε σε γεωπονικά καταστήματα και φυτώρια.
Ξεκινώντας τα πεπόνια από σπόρους
Μπορείτε να βρείτε σπόρους πεπονιού σε γεωπονικά καταστήματα, ή τοπικών ποικιλιών από φίλους και γνωστούς. Θεωρητικά, θα μπορούσατε να κρατήσετε σπόρους ακόμη και από κάποιο πεπόνι που αγοράσατε και σας φάνηκε πολύ εύγευστο. Σε αυτή όμως την περίπτωση, υπάρχει σοβαρός κίνδυνος το πεπόνι να προέρχεται από υβρίδιο και το φυτό που θα προκύψει να μην είναι υγιές και αποδοτικό. Μπορείτε όμως να δοκιμάσετε!
Αν και μπορείτε να ξεκινήσετε τους σπόρους πεπονιού σε φυτώριο 2 με 3 εβδομάδες πριν τα τελευταία κρύα και να μεταφυτέψετε τα σπορόφυτα, ο πιο απλός και εύκολος τρόπος είναι να τους σπείρετε απευθείας στο χώμα.
Τα πεπόνια αγαπούν τη ζέστη. Για να μπορέσουν να βλαστήσουν οι σπόροι και να αναπτυχθούν, το χώμα θα πρέπει να έχει θερμοκρασία τουλάχιστον μεταξύ 21 και 27 βαθμών Κελσίου. Αν ο καιρός είναι ζεστός, αυτό το αναλαμβάνει η φύση. Αν όμως θέλετε να ξεκινήσετε τη σπορά νωρίτερα, τότε μπορείτε να απλώσετε στο μέρος που σκοπεύετε να καλλιεργήσετε τα πεπόνια, μαύρο φιλμ εδαφοκάλυψης. Το άπλωμα του φιλμ εδαφοκάλυψης θα πρέπει να γίνει 4 εβδομάδες πριν την ημερομηνία σποράς. Το φιλμ εδαφοκάλυψης, με τη βοήθεια των ακτίνων του ήλιου, θα θερμάνει το έδαφος και ταυτόχρονα θα εμποδίσει την ανάπτυξη αγριόχορτων. Πριν στρώσετε το φιλμ εδαφοκάλυψης, φροντίστε να προετοιμάσετε τα λοφάκια (δείτε παρακάτω). Φροντίστε να στερεώσετε καλά τις άκρες του φιλμ εδαφοκάλυψης ώστε να μην τα σηκώνει ο αέρας.
Το χώμα που αγαπούν τα πεπόνια είναι το ελαφρά όξινο. Το pH του εδάφους θα πρέπει να είναι μεταξύ 6,0 και 6,5.
Τα πεπόνια θέλουν πολύ νερό και πολλά θρεπτικά συστατικά.
Παρατηρήστε τα λοφάκια και το φιλμ εδαφοκάλυψης στη φωτογραφία.
Προετοιμάστε το σημείο που πρόκειται να φυτέψετε μία πεπονιά ως ακολούθως:
- Το σημείο θα πρέπει να το βλέπει ο ήλιος και να μην το πιάνουν αέρηδες
- Φτιάξτε ένα ελαφρώς μακρόστενο λοφάκι από χώμα και κομπόστ.
- Σε κάθε λοφάκι, και όταν η θερμοκρασία είναι μεταξύ 21 και 27 βαθμών Κελσίου, σπείρετε 3 με 5 σπόρους σε απόσταση 5 εκατοστών ο ένας από τον άλλο. Το βάθος σποράς είναι περίπου 2 με 2,5 εκατοστά. Το κάθε λοφάκι, θα πρέπει να απέχει από το άλλο, 1,5 με 2 μέτρα. Η πεπονιά είναι αναρριχητικό φυτό και χρειάζεται χώρο για να αναπτυχθεί.
- Όταν φυτρώσουν οι σπόροι και τα φυτάκια αποκτήσουν 2 φύλλα, κρατήστε μόνο τα δύο πιο υγιή και βγάλτε τα υπόλοιπα.
- Ποτίζετε τακτικά (τα πεπόνια θέλουν νερό) και δείτε τα να μεγαλώνουν
Αν έχετε χρησιμοποιήσει φιλμ εδαφοκάλυψης, ακολουθήστε την παρακάτω διαδικασία:
- Υποθέτω ότι είχατε φτιάξει τα λοφάκια, πριν στρώσετε το φιλμ εδαφοκάλυψης
- Όταν η θερμοκρασία του εδάφους φτάσει τους 21 με 27 βαθμούς Κελσίου, μπορείτε να ξεκινήσετε τη σπορά
- Κάντε 3 ή 5 τρύπες στο φιλμ (στην περιοχή πάνω από το λοφάκι), ανάλογα με τους πόσους σπόρους θα φυτέψετε
- Σε κάθε τρύπα, φυτέψτε ένα σπόρο πεπονιάς σε βάθος 2 με 2,5 εκατοστά
- Όταν φυτρώσουν οι σπόροι και τα φυτάκια αποκτήσουν 2 φύλλα, κρατήστε μόνο τα δύο πιο υγιή και βγάλτε τα υπόλοιπα
- Ποτίζετε τακτικά (τα πεπόνια θέλουν νερό) και δείτε τα να μεγαλώνουν
Ξεκινώντας τις πεπονιές από σπορόφυτα
Μπορείτε να προμηθευτείτε έτοιμα φυτά πεπονιάς από το τοπικό γεωπονικό κατάστημα ή από φυτώρια. Ισχύει ότι έχουμε γράψει πιο πάνω όσον αφορά τον τρόπο και τις αποστάσεις σποράς.
Πότε φυτεύουμε πεπόνια
Φυτεύουμε πεπονιές όταν ζεστάνει ο καιρός και η θερμοκρασία του εδάφους είναι μεταξύ 21 με 27 βαθμούς Κελσίου. Στην Ελλάδα, αυτό συνήθως συμβαίνει μετά τα μέσα Μαρτίου και τα μέσα Απριλίου.
Κατάλληλες συνθήκες καλλιέργειας πεπονιάς
Χώμα: Οι πεπονιές θέλουν πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά χώμα. Το ιδανικό pH είναι μεταξύ 6,0 και 6,5. ΜΗ φυτεύετε τις πεπονιές κοντά σε αγγούρια, κολοκύθες και κολοκυθάκια.
Ήλιος: Το φυτό θα πρέπει να βρίσκεται σε μέρος που αν είναι δυνατό να το βλέπει ο ήλιος όλη την ημέρα.
Πότισμα-Νερό: Οι πεπονιές θέλουν πολύ νερό. Θα πρέπει να τις ποτίζετε τακτικά
Θερμοκρασία: Οι πεπονιές θέλουν ζέστη για να αναπτυχθούν.
Σημαντικές πληροφορίες για τις πεπονιές
Τα πρώτα λουλούδια που θα παράγει το φυτό θα πέσουν. Μην ανησυχείτε. Είναι τα αρσενικά. Τα πεπόνια, θα παραχθούν από τα δεύτερα άνθη που είναι τα θηλυκά.
Για να έχετε νόστιμα πεπόνια, 3 εβδομάδες πριν τη συγκομιδή θα πρέπει να περιορίσετε σημαντικά ή ακόμη και να σταματήστε το πότισμα.
Προστατέψτε το πεπόνι, βάζοντας από κάτω ένα φαρδύ ξύλο ώστε να μην έρχεται σε επαφή με το έδαφος. Αν έχετε χρησιμοποιήσει φιλμ εδαφοκάλυψης, τότε αυτό θα κάθεται επάνω στο φιλμ και δε χρειάζεται να κάνετε κάτι επιπλέον.
Τα πεπόνια είναι έτοιμα για συγκομιδή όταν η φλούδα τους μοσχοβολά πεπόνι.
Τα πεπόνια δεν ωριμάζουν αφού κοπούν από το φυτό.
Ποικιλίες πεπονιού
Οι πιο γνωστές ποικιλίες Ελληνικών πεπονιών είναι:
Μπανάνες. Πρώιμη ποικιλία με καρπούς κιτρινωπούς συνήθως σφαιρικού και μικρού μεγέθους. Αρκετά αρωματικά και καλής ποιότητας.
Αργείτικες. Παράγουν τα γνωστά αργείτικα πεπόνια εξαιρετικής ποιότητας. Η σάρκα τους είναι λευκοπράσινη ή κιτρινοπράσινη γλυκιά και σχετικά σκληρή.
Κρεμαστά χειμωνιάτικα . Όψιμη ποικιλία , με σφαιρικό ή ωοειδή καρπό και πρασινωπή σάρκα. Καλλιεργείται σε περιοχές της Πελοποννήσου.
Κουνέλια. Οι καρποί της είναι αρωματικοί μετρίου ή μεγάλου μεγέθους. Η φλούδα τους είναι κίτρινη ή πορτοκαλί και η σάρκα λευκοκίτρινη.
Θρακιώτικο. Ποικιλία τοπικής προέλευσης επί αιώνες παραγόμενη στην ακριτική περιοχή του νομού Έβρου αποκλειστικά οικολογική χωρίς λιπάσματα, φυτοφάρμακα, αρδεύσεις κλπ. H ποικιλία "Χρυσή Κεφαλή" ή πεπόνι Θράκης είναι μοναδική και παράγεται με προστατευόμενο σπόρο.
Μέχρι τη δεκαετία του '70 η καλλιέργεια του είδους στην Ελλάδα βασιζόταν σε μεγάλο αριθμό ποικιλιών. Από τις πιο γνωστές ήταν τα πεπόνια Άργους, τα μοσχάτα, τα κανελιά, τα τοπάνια, τα λουτίφια, τα παρδαλά, τα μουλκίου, τα ισπανικά, τα καντλού πρεσκό, οι μάππες, τα “τύπου ανανά”, τα μαλτέζικα, τα αυλακωτά, τα πλουμιστά, τα γκρίζα, τα άσπρα, τα ισπανικά, τα καβαγιόν, τα μαργαριτίου, οι κατσάμπες, τα παγγίρια, τα κρεμαστά, τα Καρακατσά, τα σαριά, τα ρασέλια, τα Ιτσίδια, τα κιρκ-αγάτς, τα χασάν-μπέη, τα τοπατάν κ.ά. Μάλιστα, λόγω του ότι οι ποικιλίες διασταυρώνονταν αρκετά εύκολα μεταξύ τους, ο αριθμός τους συνεχώς μεγάλωνε.
Σήμερα, δυστυχώς, ένεκα του ότι έχουν επικρατήσει σε ποσοστό 80% - 90% κυρίως τα υβρίδια τύπου Galia -τόσο σε θερμοκήπια όσο και υπαίθρια-, ο μεγαλύτερος αριθμός των ποικιλιών έχει σχεδόν χαθεί. Σε κάποιες άλλες μικρότερες εκτάσεις καλλιεργούνται ακόμα τα πεπόνια του Αργους, τα θρακιώτικα, τα μοσχάτα, τα λουτίφια κ.ά.
Εξαιρετικά νόστιμα είναι επίσης τα ξερικά πεπόνια (δεν ποτίζονται συχνά), που, αν και μικρότερα σε μέγεθος, υπερτερούν σε γεύση, αλλά δεν τα βρίσκουμε εύκολα στην αγορά.
Πηγές:
http://el.wikipedia.org/wiki/Πεπονιά
http://www.northerngardening.com/NGB_articles/melon.htm
http://www.thrakifruit.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=3&Itemid=2
http://www.kathimerini.gr/4Dcgi/4dcgi/_w_articles_oiko1_2_06/07/2010_1292108
http://www.mastergardeners.org/projects/ninepalms/2006/melon.html
http://www.flickr.com/photos/32625013@N00/16092920
