Κατάλληλη εποχή μαζέματος βοτάνων

Καλησπέρα,

Αναωτιόμουν ποια είναι η κατάλληλη εποχή να μαζεύουμε και να ξεραίνουμε για αφέψημα:

Τσουκνίδα, Λεβάντα, Χαμομήλι, Μέντα, Δυόσμο, Δενδρολίβανο, Λουίζα κλπ κλπ κλπ...

Μήπως είναι τώρα ή λίγο πριν το καλοκαίρι?

Ευχαριστώ

Πότε θά μαζεύαμε τά αρωματικά φυτά; σέ ποία εποχή; Τί ιδιοτητες θά ηθέλαμε νά πληρούν ; Υψηλό αρωματικό δυναμικό σέ εκείνη τήν φάσι, αλλά καί προοπτική διατηρήσεώς τους κατά τήν συντήρησι. Τούτα, όμως, εν μέρει ενδέχεται νά αντιφάσκουν. Επιλέγομε μεγαλύτερη στάθμισι στό 2ο, χωρίς νά "ισοπεδώνεται" τό 1ο.

Νά σάς είπω μόνον γιά τά αυτοφυή - αυτοσυντηρούμενα φυτά καί όχι γιά τά καλλιεργούμενα - ποτιζόμενα. Στήν 2η περίπτωσι οι επεμβάσεις τού ανθρώπου μορεί νά μήν συνάδουν μέ τίς προσανατολισμένες από τό φυτό ιδιαίτερες λειτουργίες του, κατα τήν εποχή καί στήν αντίστοιχη φάσι.

Γενικά, τό φυτό έχει συγκεντρωμένο ένα μεγάλο δυναμικό προωρισμένο γιά τήν φάσι τού άνθους. Μέ τό άνθος του στή πλήρη ανάπτυξι, "ξεθυμαίνει" λίγο τό δυναμικό τής κλάρας του. Αμέσως μετά, αρχίζει νά αποκαθίσται σημαντικά, τό οποίο, άν καί κατώτερο τού προηγουμένου, παραμένει πιό σταθερό. (Στά καρποφόρα φυτά, από εκεί καί πέρα τό μείζον δυναμικό, έως καί εξντλήσεως, κατευθύνεται πρός τόν καρπό του. Δέν μιλάμε γιά καρποφόρα, αλλά γιά τά αρωματικά).
Επειδή ουσιαστικά ομιλούμε γιά καλοκαιρινή εποχή, η πρωϊνή δροσιά - υγρασία καί η Σελήνη πρός τήν Πανσέληνο, θά λειτουργήσουν, στό ανάλογο μέτρο, όπως καί στήν ανάπτυξι, ενώ ο ζεστός καί ξηρός καιρός θά περιορίση τήν εκδήλωσι τών χαρακτηριστικών του, ενώ η Σελήνη πρός τήν χάσι καί ο δροσερός - ξηρός καιρός, (ιδιαίτερα μετά από ημέρες δροσιάς), συντείνουν πρός τήν τελειοποίησι .

Έτσι, στήν φάσι πρός τό άνθισμα, τό άρωμά τους είναι φαινομενικά πιό έντονο. ( Μάταια, προσπαθούσα κάποτε, παιδί, μήνα Μάη, νά ξεπλύνω από τά ρούχα μου τήν μυρωδιά πού είχαν αφήσει οι φασκομηλιές πού μέ είχαν αγγίξει! Ήταν τόσον βαριά πού δέν τήν ήντεχες.). Η μυρωδιά, όμως, τών φυτών αυτών σέ αυτήν φάσι, άν καί βαρειά, αποδεικνύεται μάλλον "μαλακή" καί όχι τόσον σταθερή στόν χρόνο συντηρήσεώς των. Αντιθέτως, μετά τό άνθος, όταν η κλάρα παίρνει καί στραγγίζει καί αναλόγως τόν βαθμό πού διατηρείται τούτη χωρίς νά ξεραίνεται, τά χαρακτηριστικά του είναι πιό σταθερά.

Γιά τούτο θά σού έλεγα:
- Μαζεύεις `ρίγανη, δυόσμο καί άλλα αρωματικά φυτά πού δέν ποτίζονται καί πού η κλάρα τους μετά τό άνθος παρουσιάζει κόπωσι, στήν αρχή τού άνθους τους.
- Εναλλακτικά, τούτα μπορείς νά τά μαζέψης καί πρός/από τό τέλος τού άνθους τους, όσον η κλάρα είναι ακόμη "ζωντανή", καί μέ τήν Σελήνη πρός τήν χάσι.
- Φρύγανα πού αντέχουν στήν ξέρα, (ακόμη καί άν `ρίχνουν ένα μέρος από τά φύλλα τους, ή ξεραίνουν κάποια κλαδιά τους), όπως θυμάρι, θρούμπι, φασκόμηλο κ.ά., όπως καί κλαριά δάφνης (βάγια), επιλέγεις μετά τόν Ιούλιο, όταν πάρει καί δροσίση λίγο ο καιρός. Εδώ περιμένεις τήν κατάλληλη στιγμή: Διαλέγεις ημέρες όπου τά βράδυα είναι πιό ψυχρά, δροσερά καί ξηρά. Χωρίς πρωνή δροσιά - υγρασία, αλλά 1-2 ημέρες μετά από τέτοια δροσιά . Τό πρωΐ, πρίν νά πάρη η ζέστη τού μεσημεριού, ή αργά τό απόγευμα στά απογευματινά απόσκια. Άν ξέρης καί επιτύχης τήν κατάλληλη ημέρα καί ώρα γιά τήν συλλογή τους, τό αποτέλεσμα θά είναι καταπληκτικό. Καί δέν είναι τυχαίο ότι τά αυτοφυή έχουν πολύ καρύερο άρωμα από τά καλλιεργούμενα.

Η λογική αυτή δέν απέχει πολύ από εκείνη, βάσει τής ποίας οι χωρικοί επιλέγουν γιά τό σφαχτό ελευθέρας βοσκής, γιά τό πιό νόστιμο κρέας του. Όχι στήν άνοιξι- Ιούνιο, πού έχει άφθονο χορτάρι καί τρυφερό κλαρί. Αλλά, από τά μέσα Ιουλίου - τέλη Αυγούστου, όπου τό φαΐ τους έχει περιωρισθή σημαντικά, όταν έχει ήδη αρχίση η αποθυσαύρισις τού λοίπους (χωρίς νά φθάση στήν εξάντλησι) καί τό κρέας του είναι πιό "σιτεμένο", όπως λέγουν.

Η συντήρησις - αποξήρανσις τής κλάρας τών φυτών θά πρέπη νά γίνεται σέ χώρο σκιερό, ξηρό καί δροσερό. Όχι στό ήλιο, όχι σέ υγρασία, όχι κάτω από δένδρο. Τυλιγμένα ανάλαφρα (όχι πακτωμένα) μέ μιά κόλλα χαρτί (λαδό - κολλα), νά αερίζωνται κάπως, μέχρις νά ξεραθούν καλά..

Προσοχή:
κατά τήν συλλογή - μεταφορά τών φρέσκων κλαδιών, τά φύλλα τους νά μήν έρχωνται σέ επαφή μέ τό δέρμα σας, όχι μέ τί τό βρεγμένο καί πρό παντός όχι μέ τόν ιδρώτα σας . Θά μαυρίσουν! Σέ όλα αυτά θά πρέπη νά είστε ιδιαίτερα προσεκτικοί στόν βαθμό πού πρόκειται γιά πιό τρυφερά κλαδιά, (π.χ. όταν συλλέγωνται στήν αρχή τού άνθους).
Γιά τήν `ρίγανη, (όπως καί τό τσάϊ τού βουνού), μεγαλύτερη σημασία έχει τό μέρος όπου αναπτύσσονται τά άνθη, γιά τούτο προτιμάτε νά καθαρίζετε - πετάτε τά υπόλοιπα φυλλαράκια κάτω από σημείο τού 1ου άνθους , (στεγνώνει καί καλύτερα). Επίσης, αποφεύγετε νά κόβετε τήν `ρίγανη μέ κάτι τό μεταλλικό. Μόνον μέ τό χέρι, έστω καί άν τήν ξεριζώνετε! Σέ πολλές περιπτώσεις, (πού ίσως έχουν νά κάνουν μέ τήν σύστασι τού εδάφους), ή χρήσις μαχαιριού - ψαλίδας - δρεπανιού, τήν "δηλητηριάζει" καί θά κατσιάση γιά κάμποσα χρόνια μετά.

Γιά τά καλλιεργούμενα, εσείς θά κρίνετε, στήν ανάλογη λογική.
Τό χαμομήλι, μαζεύεις τό άνθος του, πρίν τινάξη. Δέν έχεις άλλη επιλογή από τήν αντίστοιχη εποχή τού άνθους του.

Τέλος, ερωτήστε καί κάν'α παλιό έμπορο, από αυτούς πού πωλούν αποκλειστικά αρωματικά φυτά, γιά τό πότε θά τά μαζεύετε...


PALIOS

Βάσει του παραπάνω κειμένου να υποθέσω γύρω στον Ιούνιο με Ιούλιο γιατί μετά σίγουρα θα έχει "κόψει" και το άρωμά τους και θα βαίνουν προς ξέρα...

Προσπαθήστε να μην ξεριζώνετε τα φυτά ,σπάστε το κλαράκι προσεκτικά, μαζέψτε όση ποσότητα σας χρειάζεται και αφήστε την ρίζα τους.
Συνήθως τα μαζεύουμε πριν ωριμάσουν και δεν προλαβαίνει το άνθος/σπόρος να πέσει στην γη για να ξαναφυτρώσει ……..αν τα ξεριζώνουμε τότε χάνονται εντελώς.

Ειδικά το τσάι του βουνού που είναι για "καλούς αναρριχητές" και χρειάζεται πολύς κόπος να το φτάσεις ……για φανταστείτε να σκαρφαλώνεις σε απόκρημνα βράχια 1-2 ώρες ….και όταν φτάσεις να μην βρεις τσάι επειδή την προηγούμενη χρονιά πέρασα εγώ και το ξερίζωσα..

καλα τα λες. θυμαμαι πριν πολλα χρονια στο βουνο που ειναι πανω απο το χωριο μου ειχε απιστευτη ριγανη. οσο περναν τα χρονια ομως λιγοστευει. καποιοι βιαστικοι την ξεριζωνουν. και θελουν οι βλακες του χρονου να ξαναμαζεψουν.

"...Βάσει του παραπάνω κειμένου...."

.. Βάσει τής λογικής αυτής, τής φυσιολογίας τού φυτού, τών ειδικωτέρων παραμέτρων θέσεως, εδάφους, κλίματος, κατά περίπτωσι φυτού καί επιλογή συγκεκριμένης φάσεως...

"... να υποθέσω γύρω στον Ιούνιο με Ιούλιο ..."

.. νά επαναλάβω, κατά περίπτωσι φυτού καί εφ'οσον μπορούμε καί σέ εναλλακτική φάσι. Γιά παράδειγμα, τό χαμομήλι στό τέλος Απρίλη - αρχάς Μάη, (χωρίς εναλλακτική), τήν `ρίγανη (στά ημιορεινά) από τέλος Ιουνίου έως μέσα Ιουλίου, είτε στήν αρχή τού άνθους, ή στό τίναγμά του, κ.λ.π. Τό γενικό, (από Απρίλιο έως Σεπτέμβρη) δέν έχει τόσον έννοια, ως διαφοροποιούμενο κατά περίπτωσι. Τό δεδρολίβανο (καί κάποια άλλα), γιά παράδειγμα, πού αντιμετωπίζει ξέρα τό καλοκαίρι, αναζωγονείται καί ανθίζει μέ τίς πρώτες φθινοπωρινές βροχές, ως άν τήν άνοιξι! Εσύ θά διαπιστώσης καί θά κρίνης.

".... γιατί μετά σίγουρα θα έχει "κόψει" και το άρωμά τους και θα βαίνουν προς ξέρα..." :
Όχι, αυτό δέν ισχύει γιά όλα καί σού είπα ειδικώτερα, ή ως παράδειγμα άν θέλης, γιά τό φασκόμηλο. Σέ αυτές τί περιπτώσεις τό μείζον είναι νά επιτύχης τήν συγκυρία κατάλληλων καιρικών συνθηκών.

"...
... Προσπαθήστε να μην ξεριζώνετε τα φυτά ,σπάστε το κλαράκι προσεκτικά, μαζέψτε όση ποσότητα σας χρειάζεται και αφήστε την ρίζα τους.
Συνήθως τα μαζεύουμε πριν ωριμάσουν και δεν προλαβαίνει το άνθος/σπόρος να πέσει στην γη για να ξαναφυτρώσει ……..αν τα ξεριζώνουμε τότε χάνονται εντελώς...
.. "
Είπα, μπορείς καί νά ξεριριζώσης τήν `ρίγανη, (αντί νά τήν κόψης μέ ψαλλίδα, ή δρεπάνι),... όχι όμως καί τό τσάί - φασκόμηλο - θυμάρι κ. ά.
Η `ρίγανη διαφοροποιείται από τά άλλα κατά τό ότι έχει μιά θυσανωτή `ρίζα μέ πολλά στελέχη καί δέν είναι κλαρωτή όπως τά άλλα. Καί σαφώς δέν εννοώ νά τήν ξεριζώσης όλη! Μαζεύης τά καλύτερα στελέχη καί πάντοτε αφήνεις "ένα πιάτο .. γιά κάποιον πεινασμένο πού θά βρεθή.." Ουσιαστικά πρόκειται γιά αραίωσι πού, σέ περιωρισμένο βαθμό, μάλλον καλό τής κάνει.

Η διατήρησις, ο πολλαπλασιασμός καί η επέκτασις τών περισσοτέρων αρωματικών (αυτοφυών) φυτών εξαρτάται κυρίως από τό πόσον άγονο είναι τό έδαφος, ώστε νά ευρίσκονται μόνα τους, μέ τό φασκόμηλο στήν πιό ακραία περίπτωσι. Η ρίγανη, όμως απαιτεί καί κάποιο χώμα - έδαφος, όχι τόσον άγονο. Τά χόρτα καί τά κλαριά πού μεγαλώνουν γύρω της θά τήν πνίξουν. Τό πολύ βοσκησμένο , οι μαντρότοιχοι καί τό καμμένο, αντιθέτως, τής παρέχουν πλεονέκτημα. Η ανανέωσίς της επιτυγχάνεται μέ σπόρους σέ άλλη θέσι, ή μέ επέκτασι τών `ριζών της στών γύρω χώρο, εφ' όσον δέν εμποδίζεται από άλλην βλάστησι.

PALIOS

Είδος προς εξαφάνιση κοντεύει να γίνει το βουνίσιο τσάι σε πολλές περιοχές της Ελλάδας, αλλά κυρίως στην Ήπειρο.
Το μαζεύουν μανιωδώς κάτοικοι και Αλβανοί, για να το πουλήσουν στις λαϊκές αγορές, ακόμη και στο εξωτερικό!καταναλώσουν.
Το συλλέγουν αλόγιστα και χωρίς έλεγχο, ξεριζώνοντας τα φυτά και καταστρέφοντας τη χλωρίδα, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις το εξάγουν στην Ιταλία.
Ο αριθμός των συλλεκτών είναι άγνωστος, ενώ η άγνοια και οι λαθεμένες πρακτικές συντελούν στη σημαντική μείωση των πληθυσμών του τσαγιού και κατά συνέπεια στη διατάραξη των οικοτόπων.
Οι ειδικοί συνιστούν στους κατοίκους να μαζεύουν το τσάι κατά τη διάρκεια της ανθοφορίας του Ιούνιο και Ιούλιο.
Να κόβουν προσεχτικά, με λεπίδα ή ψαλίδι το στέλεχος με τα άνθη, πάνω από το ξυλώδες τμήμα του φυτού, αφήνοντας τουλάχιστον το 1/3 με καλά αναπτυγμένους, ανθοφόρους βλαστούς, προκειμένου να εξασφαλιστεί ο πολλαπλασιασμός του μέσω των σπόρων.

katoci.com

Ο zeovani αναωτιόταν: "... ποια είναι η κατάλληλη εποχή μαζέματος βοτάνων και να τα ξεραίνουμε για αφέψημα..."

Καί ο ευαισθητοποιημένος Περιφερειάρχης Πελοποννήσου, ( ο οποίος μάλλον εδιάβασε τό θέμα στό kalliergo), έβγαλε φιρμάνι:

www.argoliki.gr/2009-12-14-12-00-10/2010...B1%CE%BD%CE%B7%CF%82

Ημερομηνίες έναρξης κοπής φασκόμηλου και ρίγανης


Δημοσιεύθηκε 22 Μαϊ 2012

Με την υπ’ αριθμ. 5822/15-5-2012 απόφαση του Περιφερειάρχη Πελοποννήσου

1) Επιτρέπεται η κοπή του φασκόμηλου και της ρίγανης, με τους παρακάτω όρους:

α) Η κοπή να γίνεται στο στάδιο που τελειώνει η άνθηση των φυτών για να μην προξενείται ζημιά στη μελισσοκομία και ως ημερομηνία έναρξης κοπής ορίζουμε για το φασκόμηλο την 21η Μαΐου και για την ρίγανη την 10η Ιουνίου.

β) Η κοπή της ρίγανης να διενεργείται με κοπτερό εργαλείο (ψαλίδι, δρεπάνι, σβαρνά κ.λ.π.) για να μη καταστρέφονται ή ξεριζώνονται τα φυτά.

2) Η εφαρμογή της απόφασης ανατίθεται στη Δνση Αγροφυλακής και στη Δνση Δασών Αργολίδας, οι οποίες εντέλλονται να εκδώσουν τις δέουσες οδηγίες και εντολές στα όργανά τους (Κοινοτικούς φύλακες, δασοφύλακες, κ.λ.π.) για την επιτυχία του επιδιωκόμενου σκοπού.

Ο Προϊστάμενος

της Δνσης Αγροτικής Οικονομίας

&Κτηνιατρικής κ.α.α

Γεώργιος Κατσαρός
..........!

Έμ, ... τί νομίζατε; ... έχομε καί τόν Περιφερειάρχη μας πού ασχολείται μέ αυτά! καί στήν "πράσινη επανάσταση" μπροστά, (πώς λέγει καί ο Καμύ γιά τόν "επαναστατημένο άνθρωπο": επαναστατώ, .. άρα.. υπάρχω!). Όχι ψέμματα!

Πρός τί ο υπαινιγμός; Νά σάς είπω, περιορίζοντας όσον τό δυνατόν τά σχόλια:

Δέν γνωρίζω κατ' αρχάς τά δεδομένα στήν συγκεκριμένη περιοχή (Αργολίδας) γιά νά σχολιάσω επί τών σημείων. Άν όμως επρόκειτο γιά τήν (ΝΔ) Αχαΐα, όπου γνωρίζω καλώς, θά σάς έλεγα ότι:
- είναι πρακτικά ανεφάρμοστο καί ουσιαστικά περιττό, διότι:

. γιά τήν `ρίγανη:
. στόν περισσότερο τόπο όπου εφύετο, έχει πνιγή από τούς θάμνους καί τά κλαριά. Ούτε τό 1/100στό απ' ό,τι υπήρχε πρίν από 20-30 χρόνια! Αντιθέτως, οι χωρικοί τελευταία, μπρός στήν εξαφάνισί της, ήρχισαν νά γεμίζουν τά χωράφια τους (στίς μάντρες, στούς στροφούς πού λέμε, αλλά καί έξω από τά σπίτια τους). Νά τούς περιορίσης πότε θά τήν μαζέψουν καί νά ελέγξης τό από πού τήν μάζεψαν,... δέν είναι δυνατόν. Εκτός άν μάς ζητηθή νά δηλώσωμε καί τούτο καί νά πληρώσωμε γιά τήν πιστοποιήσι καί δικαιώματα!
. η επικρατούσα άποψις στούς χωρικούς γιά τόν χρόνο συλλογής της είναι πρός τά τέλη τού άνθους, χρονικά από τέλη Ιουνίου έως αρχές Αυγούστου, (νά έχη ψωμώση! όπως λένε). Μόνον ένας έντονος ανταγωνισμός θά ωθούσε στήν συλλογή της πρίν τό άνθος. (βέβαια, δέν γνωρίζω καί γιά ποίο είδος `ρίγανης πρόκειτα, εδώι. Στά νησιά, γιά παράδειγμα, έχουν καί ένα άλλο είδος, πιό πρώϊμο, πιό τροφαντό, αλλά λιγώτερο αρωματικό από εκείνο τής Δυτικής Ελλάδος).

. γιά τό φασκόμηλο, ... πολύ περισσότερον:
. ποτέ δέν μαζεύης τό φασκόμηλο στό άνθος του. Δέν είναι τσάϊ τού βουνού! Όπως εξηγησα καί σέ προηγουμένη ανάρτησί μου, τό φασκόμηλο μαζεύεται από αρχές Αυγούστου! Καί ποιός θά πάη εκεί στά γκρεμνά όπου γίνεται; Σχεδόν κανένας δέν νοιάζεται, ή δέν κάνει τόν κόπο! Κάποιοι γουρνάδες πού γυρίζουν όλον τόν τόπο, τελευταία, ίσως συναντούν αρκετά .... Καί εγώ όταν πηγαίνω στά δύσκολα, βάζω κόκκινο πουκάμισο! Οι αλλοδαποί; ό,τι κάνουν, θά πρέπη νά έχουν τήν ανοχή από τούς ντόπιοους, Οι ίδιοι οι ντόπιοι σού λένε: "άμα πάς κατά 'κεί, φέρε μου λίγο φασκόμηλο". Βρέ, πήγαινε εκατό μέτρα πιό πέρα από τό σπίτι, εκεί στό κόλλημα, έχει αρκετό νά μαζέψης, τού λές. ... Όχι, ..., σιγά μήν πάει νά τραφιασθή..., "φέρε μου λίγο εσύ", σού λέγει! Τώρα, άν (όπως πάνε), `ρημάξουν τά χωριά - σβήσουν οι ντόπιοι καί ανέβη η τιμή του, ... δέν ξέρω άν θά επιβιώσουν οι φασκομηλιές! (μάλλον από τούς αλλοδαπούς πού ξέρουν μέν νά κυνηγάνε τήν ευκαιρία, αλλά δέν έχουν μάθει νά σέβονται).Τού'λάχιστον στά πιό προσιτά. Πάντως, δέν πιστεύω νά γίνη ό,τι καί μέ τό τσάι στήν Πίνδο, πού λέγει καί ο voskos .

. Νά έρθω τώρα στό πιό ουσιαστικό: Ποίο τό πρόβλημα;
. γιά τίς μέλισσες; τό άνθος; Στήν Αχαΐα καί στήν εποχή αυτή, τά άνθη από τά συγκεκριμένα φρύγανα δέν μετράνε ούτε γιά τό 1 πρός 10-100 χιλιάδες! Μόνον η αγράμπελη πού οργιάζει (καί δέν ξεπατώνεται εύκολα), είναι χιλιάδες φορές περισσότερη. Γιά τήν Αργολίδα, δέν ξέρω νά υποθέσω.
. γιά τήν επάρκειά του (αναφορικά μέ τό σκοπό μας- ό,τι θά ηθέλαμε) καί τίς δυνατότητες νά επικρατήσουν αυτά περισσότερον έναντι άλλων φυτών-κλαριών, ... κουβέντα! Καί όταν είσαι άσχετος μέ τήν φύσι, καλύτερα νά μή μιλάς γιά τέτοια σάν "ειδικός".

. Τέλος, γιά τίς συστάσεις, πώς θά κόβουμε τήν `ρίγανη, επιμένω σέ ό,τι είχα ειπωμένω προηγουμένως. Τήν θεωρώ καταστροφική τήν σύστασι- παρότρινσι μέ τό μαχαίρι - δρεπάνι. Διευκρινίζω, ως τόσον: ό,τι έχω παρατηρήσει, ίσως νά οφείλεται σέ κάποια τοπική συγκυριακή σύστασι τού εδάφους. Πάντως, επαναλαμβάνω, ότι τήν `ρίγανη τήν κόβω τσακίζοντάς τήν μέ τό δάχτυλο, καί ό,τι απομένει γρήγορα ξαναπετάει, καί έντονα μάλιστα. Τό μαχαίρι - η ψαλίδα - τό δρεπάνι τήν πεθαίνει γιά χρόνια!

PALIOS

Προσκυνούμε τον Περιφερειάρχα!