Καλλιέργεια φασκόμηλου

Από άγριο φασκόμηλο μάζεψα σπόρους μέσα από άνθη που είχαν ξεραθεί πάνω στο φυτό. Αναζητώντας πληροφορίες στο ίντερνετ βρήκα ένα αρχείο κάποιας γεωπόνου που έλεγε ότι κατάλληλη εποχή είναι το πρώτο 10ήμερο του Αυγούστου. Φύτεψα σε μία γλάστρα αρκετούς σπόρους και μερικούς τους έβαλα σε ένα μικρό ποτήρι με βαμβάκι με αρκετό νερό, έτσι για να δω αν θα φυτρώσει κανένας. Σε κάποια ιστοσελίδα αναφερόταν ότι χρειάζονται περίπου 20 μέρες να φυτρώσουν. Εγώ έκανα τη φύτευση 7-8 Αυγούστου. Μέχρι τώρα δεν έχω δει κάτι να φυτρώνει. Γιατί; Έκανα κάτι λάθος; Βέβαια έχω παρατηρήσει ότι τα φυτά από τα οποία πήρα τους σπόρους είναι 3 κάθε χρόνο και ποτέ δεν φυτρώνει δίπλα τους κάποιο νέο φυτό παρόλο που όλοι οι σπόροι τους πέφτουν στο χώμα. Να παίζει κάτι με τους σπόρους;

Αγαπητέ “plantB”, θά θίξω δύο σημεία σχετικά μέ τήν καλλιέργεια τού φασκόμηλου, (εννοώ γιά τό ‘αγριο’ , τό αυτοφυές). Όχι τόσον ως άν άμεση απάντησι, αλλά μάλλον γιά τήν γνώσι καί τόν προβληματισμό σου.
Παρεπιπτόντως, επίσης θά ήθελα νά καλύψω καί σχετική ερώτησι τού “panoss80”, 01/12/2014, στό σποροι φασκομηλου
2019.kalliergo.gr/forum/23-sporoi-agora-...askomilou.html#20742 ‘.... ψαχνω αρκετο καιρο σπορους φασκομηλου για καλλιεργεια επαγγελματικη (4-5) στρεμματα …’

Τό ένα σκέλος έχει νά κάνη μέ τό πού καί πότε φυτρώνει τό ‘άγριο’ φασκόμηλο καί τό δεύτερο μέ τήν σχετική υπεροχή του σέ σύγκρισι μέ τό ‘ημερο’ – τό καλλιεργούμενο.


Σχετικά μέ τό πρώτο:

- Τό αυτοφυές (άγριο’) φασκόμηλο φύεται όχι απλώς σέ μέρη στράγγια καί πετρώδη – βραχώδη, η πασπαρώδη, καί κατά κανόνα αλκαλικά, αλλά καί εκεί όπου δέν φυέται εύκολα κάτι άλλο. Προτιμά νά είναι μόνο του. Γιά παράδειγμα, άν υπάρχουν κάπου κοντά φυτά σπόροι καί σημειωθή μιά σάρα (= γυμνό απόκρημνο έδαφος μετά από μιά κατολίσθησι), η σάρα θά γεμίση αμέσως φασκόμηλο. Εάν, όμως, μέ τά χρόνια αναπτυχθούν καί άλλα φυτά – πόες, τότε τό φασκόμηλο θά περιορισθή , ή θά εξαφανισθή. Εκεί πού τελειώνει τό πολύ άγονο καί τό έδαφος αρχίζει νά γίνεται πιό εύφορο ώστε νά φύονται καί άλλα φυτά, τό φασκόμηλο, εκεί, θά σταματήση νά φυτρώνη. Άν τό προσέξη κανείς θά διαπιστώση ότι προτιμά ίχνη μόνον χώματος αλλά περίσσεια αέρα (πού σέ κάποιες ώρες θά πρέπη είναι καταβάτης δροσερός) καί ήλιο. Όσον αφορά τό νερό – τήν υγρασία, ... σέ πολλές περιπτώσεις, όπως γιά παράδειγμα ανάμεσα στίς πλακοειδείς στρώσεις καθέτων βράχων σέ `ρήγματα, μόνο τό ανεμόβρεχο μπρορεί νά αγγίξη τήν ρίζα του!
Τό φασκόμηλο, όσον αφορά τόν αέρα καί τόν ήλιο, ευρίσκεται στήν άλλη άκρη τής βαγιάς (=δάφνης). Η τελευταία θά φυτρώση καί θά αναπτυχθή μέσα στόν λόγγο, στά σκιερά, ή σέ σκιασμένα γκρεμνά, όπου καταλαβαίνει κάποια δροσιά. Σέ καμμιά περίπτωσι όμως κανένα τους απ’ αυτά δέν θά φυτρώση μήτε στήν άκρη τού χωραφιού σου, όπως θά έκανε γιά παράδειγμα τό θυμάρι , ή τό θρούμπι.

- Τόν Μάη, τό φασκόμηλο πετάει ένα μακρύ βλαστάρι μέ ανθούς (πολύ ελκυστικό γιά τίς μέλισσες). Πρός τά τέλη Ιουλίου- αρχές Αυγούστου οι σπόροι του είναι ήδη ώριμοι καί αρχίζει νά ξεραίνει τμήματά του, ενώ οι σπόροι του είναι τείνουν εύκολα νά τιναχθούν. Τότε μπορείς νά τούς μαζέψης. Οι καιρικές συνθήκες πού θά ακολουθήσουν είναι ένας μόνον παράγοντας γιά νά φυτρώσουν καί νά αναπτυχθούν. Όμως, νά ξέρης ότι οι σπόροι κάθε χρονιάς δέν είναι τό ίδιο δυναμικοί καί παραγωγικοί. Καί σέ τούτο, τό προκείμενο, δέν μπορώ νά παραθέσω περισσότερα εδώ. Σάν πρακτικό ‘κανόνα’ θά σού έλεγα νά καιροφυλακτείς μετά τήν ‘στέρησι’, μετά τήν ‘αδυναμία’. Μετά τήν ‘νήστεια’ έρχεται τό ‘Πάσχα’. Μετά τήν ‘εύνοια’ τού φύλλου (όπου όμως καί η υπερβολή προκαλεί μυκητιάσεις καί προσβολές στά ευπαθή), αναμένεται η ‘εύνοια’ τού καρπού. Γιά παράδειγμα τό ’08-’09 είχαμε στέρησι στήν προφανή χορτική βλάστησι, ενώ τό ’09-’10 είχαμε έκρηξι στήν επέκτασι τού φασκόμηλου στά άγονα καί στίς σάρες (αλλά καί τής αρωματικής βαγιάς = ‘δάφνης’, στόν λόγγο!). Τό ίδιο καί μέ τό άνθος τού ’13, ενώ μετά, τό ‘13-’14 είχαμε έκρηξι τού άνθους.

Τώρα άν δέν σού εφύτρωσε εσένα τό φασκόμηλο πού έσπειρες τόν Αύγουστο, ... τί νά σού ‘πώ φίλε; δοκίμασε τού χρόνου πάλι (αναμένοντας ότι θά έχη καλύτερο σπόρο). Είναι αυτό πού λέμε «... καί η χρονιά νά σού πετύχη!»
Αλλά έχε υπ’ όψιν σου καί τούτα:
- Τό άγριο, ως συντονισμένο μέ τήν φύσι, δέν έχει μάθει νά ‘ξυπνάη’ τόν Αύγουστο! (άν έκανε κάτι τέτοιο, στήν πρώτη πρόκλησι, θά είχε καταστραφή). Καί εμείς κάποτε, λόγω ζεστού καιρού, εφυτεύσαμε φασόλια στό τέλος τού Φλέβάρη, αλλά κανένα τους δέν ‘εξύπνησε’ καί επήγαν όλα χαμένα.
- Έπειτα, άν ποτίσης μέ τεχνητή βροχή ένα έδαφος, δέν θά φυτρώσουν όσοι σπόροι θά εφύτρωναν άν τό έδαφος εποτίζετο μέ μιά ισοδύναμη φυσική βροχή! ... μή τε οι ίδιοι σπόροι τό Μάη – Ιούνιο σέ σχέσι μέ τόν Σεπτέμβρη – Οκτώβριο.
- Τέλος, άν προσέξης, οι σπόροι τών δένδρων στά άστεα, στά πάρκα, ποτέ δέν φυτρώνουν κάτω στό (εύφορο) χώμα τους, (εξαιρέσει τίς βρωμο-καρυδιές καί κάποια άλλα ξενόφερτα). Αντιθέτως θά τούς δής νά ξεπετάγονται μάλλον μέσα από τίς σχισμές – ρωγμές τών κοντινών πεζοδρομίων! (στό δάσος, στόν λόγγο, αντιθέτως, οι σπόροι τών δένδρων ξεπετάγονται χωρίς πρόβλημα. Τών ‘σκληρών’ δένδρων παντού, σάν τά ‘μαλλιά’, ενώ, καθώς πάμε πρός τά μαλακώτερα, τούς θάμνους καί τίς πόες, όπου εύρουν λίγο, ή περισσότερο ακάλυπτο έδαφος καί αέρα).

Ό,τι έλεγε ο/η γεωπόνος αφορούσε τό καλλιεργούμενο καί όχι τό άγριο.



Γιά τό δεύτερο σκέλος, τήν συγκριτική ποιότητα:

Σαφώς τό άγριο, τό αυτοφυές φασκόμηλο (μέ πιό μικρά καί στενά φύλλα) έχει διακεκριμένη υπεροχή στό άρωμα καί ιδιαίτερα σέ κάποιες περιοχές. Κάτι σάν ‘σιβανσύ’ μέ ‘μυρτώ’ πού λέμε!
Όμως, η πολλή έντονη μυρωδιά γιά άλλους είναι πρόκλησις καί γιά άλλους μπορεί νά είναι ανυπόφορη. Νά σού αναφέρω δύο προσωπικά παραδείγματα, γιά τήν αντίθεσι:
- Τήν μιά, περιμένοντας στήν στάσι καί κρατώντας μισή αγκαλιά φασκόμηλο τυλιγμένο σέ λαδόκολλα, μιά κυρία, όπως προσπέρασε από μπροστά μου, μετά 3-4 μέτρα εγύρισε πίσω νά μέ ρωτήσει τί είχα τυλιγμένο καί μύριζε τόσο πολύ. Τής είπα καί τής έδωσα κάποια κλωνάρια.
- Στήν άλλη, επιστρέφοντας από τό χωριό, είχα φτειάξει μιάν ανθοδέσμη μέ κλώνους καί άνθη από φασκόμηλο (γιά νά καλοπιάσω τήν γυναίκα!). Τήν είχα μέσα σέ μιά χάρτινη τσαντούλα νά μή στραπατσρισθή. Μέσα στό λεωφορείο, μιά κυρία μού είπε ότι αυτή η μυρωδιά δέν υποφέρεται καί αηδιασμένη έφυγε μακρυά, όπως ο διάβολος από τό λιβάνι!
... Τώρα, άν πρόκειται νά πωλήσης άγριο φασκόμηλο μέ έντονη μυρωδιά, νά ξέρης ότι θά βρεθούν καί πολλοί πού θά σου ‘πούν ότι αυτό ‘βρωμάει’ καί ότι η ‘βρώμα’ του δέν ξεπλέναται μέ τίποτα! Όπως ελέγαμε καί εμείς όταν είμασταν παιδιά!

Τέλος γιά τήν συγκριτική αξιολόγησι τού καλλιεργουμένου έναντι τού φυσικού:
Δέν ξέρω άν τό άγριο φασκόμηλο γίνεται σέ γλάστρα, ή μπορεί νά καλλιεργηθή σέ χωράφι πού βολεύει εμάς. Λόγω τής απλοχεριάς δέν μέ έχει απσασχολήσει κάτι τέτοιο. Θυμάμαι έναν γεωπόνο πού εβραβεύθη διότι κατάφερε νά εξημερώση – καλλιεργήση τήν κάπαρι. Δέν ξέρω μήπως καί άν τό ‘ήμερο’ φασκόμηλο είναι κάτι σάν ‘εξημερωμένο’. Ξέρω, όμως, ότι παλιότερα οι χωρικοί, στήν αδυναμία τών ζωντανών τους, επήγαιναν στά βράχα νά μαζέψουν χόρτα- ‘βότανα’ γιά νά τά ποτίσουν. Εκείνα τά φυτά, στήν θέσι εκείνη, εμεγάλωναν σχεδόν μόνον μέ ήλιο καί αέρα καί μόνο ο ποιητής διερωτάται πού ‘βρίσκουν χρώματα καί ανθούν, πού μίσχο καί σαλεύουν’.

Εύχομαι καλήν επιτυχία στό εγχείρημά σας. Όσον γιά σπόρους, ... τόν ερχόμενο Ιούλιο - Αύγουστο ... Άν θέλη κάποιος, μιά χουφτούλα θά μπορούσα νά τού στείλω τότε. Γιά ένα στρέμμα! ... έ, θά πρέπη νά έρθη νά μαζεύη 2-3 ημέρες, σέ κατ’ ιδίαν συνεννόησι καί μόνο άν ξέρη ‘νά πατάη καλά τήν πέτρα’.
PALIOS

Σε ευχαριστώ φίλε μου για τα όσα έγραψες. Έχω προσπαθήσει να πάρω κλωνάρια φασκόμηλου και να τα φυτέψω σε γλάστρα και να τα φέρω Αθήνα αλλά μετά από μερικές μέρες ξεράθηκαν. Στο χωριό πριν 4-5 χρόνια έκανα το ίδιο σε χώμα στο έδαφος στην αυλή. Φύτεψα 3 φασκόμηλα και ζουν ακόμη σε συνθήκες αρκετού χώματος. Βέβαια όπως έχω αναφέρει και στην αρχική ανάρτηση δεν έχει φυτρώσει κάποιο νέο δίπλα τους παρόλο που οι σπόροι πέφτουν στο έδαφος. Σκέφτομαι του χρόνου το καλοκαίρι να πάρω μία γλάστρα και να φυτέψω μερικά κλωνάρια με χρήση τοπικού χώματος και όχι του εμπορίου.
Από την άλλη, μιας και αναφέρθηκες σε ποιότητα και άρωμα, μία θεία μου που το πήρε από το χωριό στη γλάστρα, όπως σκέφτομαι να κάνω κι εγώ, και το πήγε στο σπίτι της στην Εύβοια, μου είπε ότι εκεί δεν έχει το έντονο άρωμα που έχει στο χωριό, το άρωμα εξασθένησε. Εγώ το θέλω για προσωπική χρήση και τίποτε περισσότερο. Οπότε ελπίζω του χρόνου να τα καταφέρω. Κατάλαβα ότι δεν είναι η κατάλληλη εποχή για φύτευση σπόρων, απλώς αναρωτιέμαι αν κάποιος έχει ασχοληθεί και ξέρει πότε είναι.

Λένε, αγαπητέ “plantB”, ότι στόν αναγνώστη δέν τού τά δίνεις όλα ώστε νά τόν αφήσης άπραγο. Τόν αφήνης καί λίγο νά σκεφθή. Καί εγώ, ανάμεσα στήν γενιά αυτή πού ζητάει τό κάθε τί στό στύλ « ... πές μου καί, … μήν αρχίζεις τήν ανάλυσι, ...», σέ αυτήν τήν σπουδή, γιά ‘δάσκαλος’ μάλλον δέν κάνω!
Εν πάση περιπτώσει, στό προκείμενο, στό ‘γιατί δέν φυτρώνουν οι σπόροι σου, ή πώς θά φυτρώσουν’, καί σέ ό,τι έχει νά κάνη μόνον μέ τήν εδαφική παράμετρο – μεταβλητή, νά σού τό κάνω πιό λιανά.
Νά προσομοιώσης εσύ, τεχνητά, τό έδαφός σου αντίστοιχα μέ ό,τι επιτυγχάνει - εκμεταλλεύεται η φύσις, όπως παρετήρησα τό 2009-10. Μέ τόν σεισμό τού 2009 καί τίς σάρες πού εδημιούργησαν τότε κάποιες κατακρημνήσεις, τό φασκόμηλο ηύρηκε τόπο καθαρό καί, όπου η σύστασίς του ήταν ευνοϊκή, εγέμισε σέ ελάχιστο χρόνο τίς σάρες αυτές. Καί σπαρμένο νά τό είχες, έτσι δέν θά εφύτρωνε!
Τρία βασικά πράγματα:
Καθαρό τόπο.
Άγονο έδαφος, καί συστάσεως μάλλον αλκαλικής, (συνήθως μποκριλόχωμα μέ πέτρα). Άγονο σέ βαθμό πού θά αποκλείη τήν δυνατότητα νά φυτρώση κάτι άλλο γιά ένα μεγάλο χρονικό διάστημα. Όχι εύφορο, μή τε αφρόχωμα, (εκτός άν ο ‘αφρός’ είναι από τά λιθάρια πού έχουν κατολισθήσει).
Αέρα καί ήλιο.

Άν εσύ, εκεί όπου πέφτουν οι σπόροι του, δέν μπορείς νά δημιουργήσης τέτοιο έδαφος μέ τό νά φέρης κατάλληλο χώμα καί πέτρες, (δέν είναι καί πάντοτε εύκολο), έ, ... τότε,
... πάρε 1-2 τσουβάλια ελαφρομπετό, (βασικά πρόκειται γιά ελφρο-χαλικόπετρα πού μάλλον έχει καί μιά μικρή ποσότητα τσιμέντου),
... άδειασε κάμποσο νά καλύψης τό έδαφος, καί άσε τό υπόλοιπο δίπλα, στό σχισμένο τσουβάλι, νά αδειάζη μόνο του μέ τόν καιρό, (μέ τίς βροχές, τό κούνημα, ...),
ώστε νά δημιουργήση τοπικά ένα τεχνητό υποκατάστατο διαφορετικού εδάφους.
Εκεί ή τοπική χορτική βλάστησις θά καθηλωθή. Αντιθέτως, κάποια άλλα, (θυμάρι, θρούμπι, ..., ακόμη καί προβάτσες), γνωστά γιά τήν ιδιοτροπία τους καί τόν χώρο πού θέλουν, θά φυτρώσουν, ίσως καί μόνα τους. Όπως πιστεύω, άν καί δέν τό έχω δοκιμάσει, εκεί, θά φυτρώση καί τό φασκόμηλο.
... Νά ‘χης τύχη, ... κι η χρονιά νά σού πετύχη!
PALIOS